McDonald's 'M'-nin yəqin ki, dünyada ən tanınan loqotip olduğunu söyləmsək, yanılmarıq. Bu mənada dizayn möcüzəsi adlandırıla bilən loqo əvvəlcə bir az hiylə və bir az da təsadüf nəticəsində tapılıb.

Bu gün onun son versiyasını gördüyümüz hər yerdə tanıyacağımız bu simvolik loqodakı subliminal mesaj sizi bir az təəccübləndirə bilər.

Globall.az  sfera.az-a istinadən bu maraqlı loqo hekayəsini sizə təqdim edir. Gəlin, birlikdə oxuyaq.

1937-ci ildə Patrik McDonald Monrovia hava limanı yaxınlığında yoldan keçənlərə hot-doq satan stend açır.Patrikin iki oğlu Riçard və Mauris 1940-cı ildə bu maşını San Bernardinoya köçürdürlər.Səkkiz il sonra onu rəqiblərindən yarı qiymətə (15 sent) hamburger satan fast food mağazasına çevirdilər.İki McDonald qardaşı yol kənarındakı restoranları üçün asanlıqla görünən işarə/loqo axtarırdılar.Beləliklə, 1952-ci ildə iki memarla oturaraq, plitənin dizaynı haqqında düşünməyə başladılar. Richard McDonald iki yarımdairə üzərində israr etdi."Universal Studios"un dizayneri olan Clark Meston, Riçardın təklif etdiyi iki yarımdairəni neon işıqları və qızılı ilə 8 metrlik parabolaya çevirdi.Bu əyri boşqab ilk dəfə 1953-cü ildə Arizonada "McDonald's franchise"də ortaya çıxdı.Dileri satın alan şəxs "Occidental Petroleum"un icraçı direktoru Neil Fox idi. Foksun qaynı Rocer Williams və onun biznes ortağı Bud Landon Kaliforniyada üçüncü McDonald's franşizasını alıblar.Dilerlərin sayı artdıqca dilerlərə cavabdeh olan menecerə ehtiyac yarandı.

Beləliklə, 1955-ci ildə qardaşlar ad hüquqlarını itirmələrinə səbəb olacaq bir addım atdılar.1955-ci ildə McDonald qardaşları caz musiqiçisi və radio DJ Rey Kroku diler meneceri kimi işə götürdülər. Kroc birdəfəlik kağız fincanlar da satırdı.Ucuz və sürətli hamburger satan, özünəməxsus dizaynı olan bu restoran şəbəkəsinin yaxşı iş görəcəyini düşünən Kroc 1961-ci ildə şirkəti McDonald qardaşlarından 2,7 milyon dollara satın alır.Krok hər yeni restoran üçün qardaşlara qonorar ödəyəcəyini vəd etmişdi; lakin bunlar yazılı müqaviləyə çevrilməmişdir.Bu fırıldaqçı yanaşma nəticəsində McDonald qardaşları restoranın ad hüququndan məhrum olublar.

Krokun McDonald qardaşlarını sıradan çıxararaq restoranı necə ələ keçirməsi və varlanması hekayəsi illərdir danışılır.

2016-cı ilin dekabrında ekranlara çıxan "The Founder" filmində də bu məsələdən bəhs edilir.Rejissoru Con Li Hankokun olduğu və baş rolda Maykl Kitonun oynadığı filmin posterində "O, başqasının ideyasını oğurladı və Amerika onu uddu" ifadəsi var.

Loqoya qayıdaq: Dizaynı yeniləməyə qərar verən Kroc çox ağıllı məsləhətlərə əməl edərdi.Kroc əvvəlcə iki ayrı zərli əyrisi olan loqoları bitişik qoşa əyriyə çevirdi, sonra isə 1968-ci ildə M loqosuna çevirdi. (Loqo sonuncu dəfə 2003-cü ildə yenidən işlənib və indiki formasını alıb.)

Bəs loqodakı subliminal mesaj (şüuraltı mesaj) nədir?

Qısaca ümumiləşdirsək, bu, obyektə daxil edilmiş bir işarədir. O, xüsusi olaraq normal insan qavrayışının hüdudlarından aşağı qalmaq və ilk növbədə diqqətdən kənarda qalmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Mesajı görə bilməsək də, şüuraltımız onu asanlıqla görə bilir.Təbii ki, marka və məhsulların marketinqindən tutmuş, cəmiyyətin maraq, ehtiyac və qavrayışının dəyişdirilməsinə qədər reklam və təbliğat sahələrində ən çox istifadə edilən üsullardan biridir.

Vikipediyaya görə, hətta ən şüurlu və mühafizəkar insanlar belə ilk baxışdan bu mesajları 100% deşifrə edə bilmirlər.Xarakterin formalaşmasında körpəlik və uşaqlıq illərinin əhəmiyyətini vurğulayan ilk nəzəriyyəçi Freyd, şəxsiyyətin ilk 6 ildə formalaşdığını bildirir. Freydə görə 0-1 yaş arasında olan "ağız dövrü"ndə həzz mənbəyi ağızdır və bu səbəbdən də ana südü ilə qidalanan uşaq qəti şəkildə anasından ayrılmaq istəmir.

Freydə görə, id, eqo və supereqodan ibarət mənəvi strukturda id insanın doğulduğu gündən bəri malik olduğu bütün instinktlərin ifadəsidir.

İd daim məmnunluq axtarır. O, insanın təməl daşıdır. O, anadangəlmədir və mənəvi enerji mənbəyidir. O, həm də instinktlərin mənbəyidir.Məhz burada deyilir ki, McDonald's məşhur loqotipi sadəcə M olmaqdan daha çox ananın qidalandırıcı döşlərini təmsil edir.

Bəli. Kroc loqonu yeniləməyə çalışarkən, o, amerikalı freydçi psixoloqların tövsiyələrinə əməl etdi.

Bəziləri hələ də bunu "loqoya çox məna vermək" adlandırsalar da, McDonald's uşaqları cəlb etmək səyindən əlavə, hər kəsin daxili övladına və "idinə" müraciət etmək üçün on milyonlarla dollar xərcləyir.