Əfqanıstanda “Taliban” hərəkatı mütəxəssislər arasında mübahisə mövzusudur. Qətiyyət kənara qoyulsa, hərbi fəth də resurslar uğrunda mübarizədir. 
Bəs “Taliban” Dohada danışıqlar apardığı müddətdə ölkəni əhatə edən sürətli fəthini həyata keçirmək üçün pulu haradan əldə etdi?

“The Times of Israel” qəzetinin yazdığına görə, bu, 20 ildir ki, ABŞ-ın “Taliban”in kökünü kəsmək üçün davamlı səy göstərdikdən sonra da onların hərbi hücuma keçmək və bütün xalqı bir müharibəyə cəlb etmək üçün nə qədər güc və qabiliyyətə malik olduqları sualını gündəmə gətirir.

Terrorçu qruplar, cinayət təşkilatları kimi, şəffaflıq və hesabatlılıq mövzusunda çox da istəkli deyillər və bu səbəbdən, maliyyə mənbələrini dəqiq müəyyən etmək və izləmək üçün məhkəmə maliyyə kəşfiyyatı tələb olunur. 

Qəzet yazır ki, son zamanlar Britaniya media təşkilatları “Taliban”ın maliyyələşdirmə mənbələrini tapmaq üçün çox sərmayə qoyub. “Taliban”ın maliyyə şəbəkəsi əvvəllər ehtimal olunandan qat-qat mürəkkəbdir.

Üsyançı əməliyyatları, maaşları və ümumi xidmətləri ödəyən intizamlı bir vergi sistemi olan inkişaf etmiş bir maliyyə şəbəkəsidir: “Gəlirlərin böyük bir hissəsi narkotik ticarəti hesabına əldə edilir, onların illik gəliri təxminən 400 milyon ABŞ dolları civarında qiymətləndirilir. Lakin bəzi mütəxəssislər bunun son bir neçə ildə xeyli artaraq təxminən 1,2 milyard dollara çatdığını düşünür. 

Əslində, “Taliban”, ehtimal ki, təxminən 10 faiz tiryək əkinçilərindən əkinçilik vergisi olaraq, 15 faiz isə narkotik maddələri digər qonşu ölkəyə keçirən laboratoriyalardan və qaçaqçılardan heroin vergisi olaraq toplayır.
Bu, özlüyündə 250-300 milyon ABŞ dolları dəyərində təxmin edilən gəlir mənbəyidir. Populyar inancın əksinə olaraq, əslində “Taliban” gəlirinin əsası haşhaş işi deyil”.

Onun nəzarətində olan bölgələrdə, “Taliban” təhlükəsizlik-qoruma vergisi kimi fəaliyyət göstərmək üçün nəzərdə tutulmuş vergi rejimini saxlayır. Maraqlıdır ki, nəzarət etdikləri ərazilərdə səyahət edərkən ticarətçilərə və daşıyıcılara vergi ödəməyi mütəmadi olaraq diktə edən bir “Taliban Maliyyə Komissiyası” var.
Qəribədir ki, “Taliban” üçün digər əhəmiyyətli gəlir mənbələri enerji, telekommunikasiya və mobil rabitədir.

Əfqanıstan Elektrik Şirkətinin mətbuata açıqlamasında deyilib ki, taliblər nəzarət etdiyi bölgələrdə elektrik istehlakçılarından hər il 4-5 milyon dollardan çox gəlir əldə edib.



Əfqanıstan, onilliklərlə davam edən qarşıdurmalarda hər tərəfdən istismar edilən minerallar və qiymətli daşlarla zəngindir. Sənayenin potensialının 1 trilyon ABŞ dolları civarında olduğu təxmin edilsə də, indiyə qədərki hasilatların çoxu qanunsuz olaraq və mikro səviyyədə aparılıb. Sadəcə, “Taliban” bu mədən sahələrini şəhərlərə bağlayan marşrutlar boyunca barrikadalar quraraq, mədən yerlərini asanlıqla nəzarətə götürüb.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Analitik Dəstək və Sanksiyaların Monitorinqi Qrupu, 2014-cü ilin illik hesabatında bildirib ki, o vaxtlar da “Taliban”, Helmand əyalətində təxminən 35 mədən əməliyyatına nəzarət edib və beləliklə, ildə 10 milyon ABŞ dollarından çox gəlir əldə edib.
Qəzet yazır ki, “Taliban”ın aldığı ən əhəmiyyətli və təhlükəli maliyyə mənbəyi xarici dövlətlərdən gələn siyasətdir.