Sülh istəməyən ermənilərə... Dron yağışı
44 günlük müharibə - psixoloji hazırlıqlı xalqın, nizamlı Ordunun və kəskin zəkalı Ali baş komandanın qələbəsi
“Qarabağ problemi” ifadəsini ilk dəfə 6-ci sinifdə oxuyanda eşitdim. Dil və ədəbiyyat müəlliməmiz Nəzifə xanım bizə Qarabağda baş verənləri anlatmağa çalışırdı. Xain qonşularımızın əsrin əvvəllərindən bu yana bizə qarşı amansızlıqlarının haradan qaynaqlanmasını tarixi faktlarla diqqətimizə çatdırmağa çalışırdı…
Söhbət 1988-ci ildən gedir. Artıq Qarabağda rusların təşkilatı dəstəyi ilə erməni hoqqabazlığı başlamışdı və Azərbaycanlılar yava-yavaş Ermənistandakı öz qədim məskənlərindən çıxarılırdılar.
Həmin tarixi günlərdə , hələ ki, SSRİ-nin tərkibində olan Azərbaycan höküməti başverənləri xırda insidentlər kimi qəbul edir və məsələnin tezliklə həlini tapacağına inanırmış kimi bir balanslı reksiya verməyə çalışırdı.
Hətta öz liberalığını saxlayaraq heç bir-kin küdurət hiss etmədən Ermənistanın Spitak rayonunda baş verən zəlzələ ilə əlaqədar yaxşı qonşu kimi onların harayına qaçır. Pis niyyətli, xain ermənilər bu fürsətdən də yararlanıb Azərbaycanın yardım təyyarəsini vurur. Çirkin niyyətli erməni xisləti ən dar məqamında belə fürsəti pisliklə dəyərləndirir.
Sonra ermənilər Qarabağdan rusların köməyi ilə azərbaycanlıları köçməyə məcbur edir. XX əsrin sonlarında dünya azərbaycanlılara qarşı törədilmiş qətli-qiyama-Xocalı faciəsinə şahidlik edir. Heç vaxt unudulmayacaq anlar lentlərin və bu faciənin sağ qalan qubanlarının yaddaşına köçrülür.
Öz müstəqiliyin qazanmış Azərbaycan bu sevinci yaşamağa macal tapmır və yeni həyatına 20 faiz torpağından məhrum və 1 milyon qaçqın –məcburi köçkünlə başlayır.
Uğursuzluq və faciələr sonunda əsirlər boyu qəhrəman ata-babasının olduğuna inanmış xalqın sınıq-salxaqedilmiş əsgəri , bağını-bostanını, küləfənğili evlərini itirmiş çörək puluna məcbur qalmış minlərlə qaçqın və məcburi köçkün həyatına məhkum edilmiş xalq. Bu itkilərlə həmin müddətdə doğulub, böyümüş sınıq bir nəsil.
Azərbaycan işğaldan sonrakı dövrdə sülh məqsədli qüvvələrin və bu yöndə fəaliyyət göstərən təşkilatlarlın kömək təkliflərinə böyük sevinc və inamla razılaşır və onların ölkəmizdə işləyə bilmələrinə səxavətlə dəstək olurdu. Azərbaycan hökuməti haqq səsini eşitdirmək üçün mövcud bütün vasitələrdən istifadə edərək Konvensiyalara, Birliklərə və müxtəlif Konfranslara qoşulurdu. Hər görüş , hər yeni əlaqlənin “Qarabağ probleminə” bir xidmət kimi və bu problemin həllinə doğru bir yol kimi dəyərləndirirdi.
Təssüf ki, beynəlxalq aləm Azərbaycana diqqəti ölkənin ehtiyac hiss etdiyi zamanda yox məhz biznes maraqları səbəbindən yaranmış şəraitdə - “Əsrin müqaviləsi”ilə yarandı . Bununla da öz sərvətinin sahibi Müstəqil Azərbaycan neftlə başlayan yeni beynəlxalq inteqrasiya mərhələsinə qədəm qoymuş oldu.
Ölkə iqtisadi cəhətdən dirçəldikcə Azərbaycan yavaş-yavaş beynəlxal siyasətdə də görünməyə başladı. Artıq Azərbaycan deyiləndə keçmiş SSRİ-nin tərkibində respulikanı yada salmağa ehtiyac ehtiyac yox idi. Neft Azərbaycanı 1 əsr sonra öz ampluasında idi.
İqtisadi programlar, siyası gedişlər və gələcəyə hesablanmış əlaqələr qurulurdu. Dünyaya inteqrasiya üçün bütün cəhdlər o cümlədən, mədəniyyət, ekoloğiya , incəsənət sahəsində eyni vaxtda olmaqla qədim tarixə, adət- ənənəyə və böyük mədəniyyətə malik olan bir ölkənin dünyaya təqdimatı prosesi gerçəkləşməkdə idi.
Bütün bunlarla yanaşı bir gün belə aktualığını itirməyən və bütün nailiyyətlərin uğursuzluqların ana xətti təşkil edən Qarabağ problemi idi.
Qarabağ problemi bir orta nəslin və bütöv bir gənc nəslin qanayan yarası oldu.
Hətta müəyyən vaxtlarda ölkədən çox-çox uzaqlarda siyasətə qarışmayan yalnız elmi və s. fəaliyyətlərlə məşğul olan həmyerlilərimiz belə sonralar etiraf etdilər ki, məğlubiyyət ermənilər tərəfindən hər fürsətdə yada salınır və özümüzü bir millət kimi dili gödək və kompleks hiss etməyimizı istəyirdilər.
Ermənilər əllərinə düşən hər fürsətdə azərbaycanlıları kiçiltməyə və məğlubiyyəti yada salmağa bizi sındırmağa çalışırdılar.
Erməni lobisi və onların havadarları da heç fasilə vemədən öz işində idi. “Genosidlərə” məruz qalmış, “haqsızlıqlara” məruz qalmış ermənilərə tərəfdarlar toplamaq və yeni ürəklər fəth etməkdə idilər. Milyondan artıq viran qalmış evin, əsirlərin, əlillərin və “qaçqın” adlı psixologiyası zədəli insanların haq-hesabını açıq idi. Sankı belə bir borcları yoxdur yalanla hələ çox dəyirman sulamaq istəyirdilər.
30 il müddətində rusların əli ilə işğal etdikləri torpaqları xarabazara çevirmələrinin, “niyə burada həyat yoxdur”- deyib soruşanın olmamasından əminliklə, qalib əzəməzti ilə fürsətləri yaşamaqda idilər.
Bütün bu illərdən sonar ilk dəfə 2016-ci il aprel döyüşləri onları bir az silkələyir və cəmiyyətdə sarsıntı yaşanır. Gizli iclaslarının erməni mətbuatına sızmış məlumatlarına görə, uğursuzluğun səbəbini qan hərisi millətlərinə xəyanət və ilə izah etməyə çalışırlar.
Və nəhayət ki, 44 günlük müharibənin başlanmasına zəmin yaradan Tovuz döyüşləri. Bu döyüşlərlə bağlı da bəzi həqiqətləri qoy tənqidçilər üzə çıxarsın. General P.Həşimov başda olmaqla rus itlərinin xəyanətinə qurban gedən iğidlərimizin ölümü ilə gecə yarısı küçələr çıxan Xalq dünyaya heç cür vaz keçməyəcəyi torpaqları uğrunda canından keçməyə hazır olduğunu sübut etməkdə idi.
Sentyabrın 27-si yaxınlaşırdı. Böyük müharibəyə Dövlət malik olduğu sərvəti, yüksək hazırlıqlı nizamlı Ordusu, millət isə bütün mənəvi-psixoloji halı ilə hazır idi. Rahat durmaq istəməyən erməninin payını vermək, haqqı olanı almaq əzmində olan Ali baş komandan İlham Əliyevin atası ümümilli lider Heydər Əliyevdən uzun iillərə hesablanmış siyası məktəbinindən əlaçı məzun olaraq işinin başında idi. Nə bir parça torpagından , nə də Azərbaycan adına hər hansı bir iddiaçından vaz keçəcək kimi görünmürdü.
44 günlük müharibə, təkcə, azərbaylıların Qarabağın işğaldan azad olması istəyinin realaşması yolundakı savaş deyildi. Qanı ilə ,canı ilə özünü qəhrəman sayan , əsirlərlə parça-parça pay bölünən torpaqların sahibi olan insanlarımızın içində susdurulmuş döyüşçünün oyanışı və haqq-hesab vaxtı idi.
Ali baş komandan müxtəlif informasiya platformalarından, Ordu döyüşdə dünyaya meydan oxuyurdu. Türkiyə dronları, İsrailin ən yeni texnoloğiyalarla hazırlanmış silahları, bütün bunlara balaca bir ölkənin sahib olması dünyanı yeni Azərbaycanla tanış edirdi.
Əlbəttə ki, bu savaşa dünya güclərinin döyüşü prizmasından da baxmaq olar. Amma Türkiyənin bizə qardaş dəstəyi, rusların bizə lazım olan məqamlarda səsiz qala bilməsi bunlar ancaq aparılan xarici siyasətin müdrikliyi və məntiqi hesablanması ilə mümkün idi. Səriştəli, məntiqli, vətənpərvər bir liderin apardığı dəqiqi siyası kursun nəticəsi idi.
44 günlük müharibə zamanı Azərbaycan dövlətinin düşmənə lazım olan gücə malik olduğunu, dünyaya isə müharibə mədəniyətini və informasiya idarəçiliyini nümayiş etdirdi.
Təkcə xarici düşmənləri deyil, xarici kəşviyyatların təsiri altına düşən azərbaycanlıları da heyrətə saldı. Bu qədər hazırlıq bir-iki ilin işi olmadığını görənlər bəzi məqamları yavaş-yavaş anlamağa başladılar.
Azərbaycan itğisi ilə heç zaman barışmadı, heç vaxt sülh istəməsindən utanmadı amma onun bunun arxasında gizlənən qorxaq erməninin payını verəcəyi gün üçün həmişə hazırlandı.
44 günlük müharibədən cəmi bir neşə ay keçmədən Şüşa yenidən dogma müsiqi səsinə qərq oldu, Füzuli aeroportuna uçuşlar başladı. Cəmi bir ildən də az bir vaxtdan söhbət gedir.
30 ill ancaq viran qoyulmuş torpaqlarda yeni həyat başlayır, yollar çəkilir. Xankəndi belə bu qədər yaxın görünür Şuşadan baxanlara.