Rusiya Qarabağdan əl çəkmək fikrində deyil - Moskva yeni PLAN HAZIRLADI

Brüssel görüşünün ikinci raundu görünür daşları bir xeyli yerindən oynatmağı bacardı. Qərb göstərdi ki, Rusiya ilə bütün bağları qoparmağa hazırdır, Moskva da anladı ki, bu riski gözə almamaq üçün bir yolu qalır. Yenə də nəticə etibarilə Cənubi Qafqaz, xüsusilə də Qarabağ siyasi poliqon kimi iki fərqli qütbün oyun meydanına çevrilir. Amma əvvəlki zamanlarla müqayisədə bu meydançanın sahibi də, burada qaydaları qoyan da rəsmi Bakının olduğu gözə dəyməyə başlayır. Ermənistan isə burada meydançanın kənarında dayanan "top daşıyan" təəssüratı bağışlayır.
Görünür, istər Brüssel səfərindən sonra Nikol Paşinyanın parlamentdə, istərsə də İlham Əliyevin bu görüşün detalları ilə bağlı Türkiyə Prezidenti R.T.Ərdoğanla telefon əlaqəsi saxlayarkən Ermənistanın dövlətlərarası münasibətlərin qurulması üçün rəsmi Bakının təqdim etdiyi beş prinsipi qəbul etdiyi ilə bağlı açıqlamaları oyunçuları daha çevik manevrlər etməyə məcbur qoyub. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanın ötən gün ATƏT-in Minsk qrupunun Fransadan olan həmsədri Bris Rokuefeonu qəbul etməsi də tərəflərin açıq oyuna getdiyindən xəbər verən maraqlı bir detaldır.
1.jpg)
Belə ki, Nikol Paşinyanla İlham Əliyevin Avropanın siyasət paytaxtındakı son görüşünün dərhal ardınca Ermənistan XİN rəhbərinin Moskva səfəri və rusiyalı həmkarı ilə görüşünə nəzər salsaq, Sergey Lavrovun orada səsləndirdiyi bəzi fikirləri diqqətdən kənar qoymaq mükün deyil. Lavrovun bu görüş sonrası brifinq zamanı mətbuata bildirdiyi "ATƏT-in Minsk qrupu üçlüyünün gələcək taleyinin necə olacağını deyə bilmərəm. Çünki rusofobiyanın təsiri altında olan amerikalı və fransalı tərəfdaşlarımız Rusiya ilə təmasları ləğv etməyə can ataraq, ATƏT-in Minsk qrupunu ləğv ediblər. Bu format çərçivəsində bizimlə əlaqə saxlamaqdan imtina ediblər" fikirlərindən belə anlaşıldı ki, Qərb Rusiya ilə arasındakı uçurumu dərinləşdirməkdə israrlıdır. Hətta buna görə Misnk Qrupu formatının dağılmasına belə razı oldu.

Lakin Lavrovun son açıqlamasında Misnk Qrupunun dağıldığını, bunu Fransa və ABŞ-ın rusafobiya siyasəti ilə əlaqələndirməsindən cəmi 2 gün sonra Minsk Qrupunun fransalı həmsədrinin İrəvana səfərini Ermənistanın Rusiyaya xəyanətindən çox, Moskvanın İrəvanın qarşısında qoyduğu yeni tapşırığa bənzədiyini deyə bilərik.
Minsk qrupunun amerikalı həmsədrinin də yaxın vaxtlarda İrəvana səfərinin gözlənildiyi ilə bağlı erməni KİV-ində yer alan məlumatlara istinad etsək, Mirzoyan-Lavrov görüşündən sonra İrəvana belə bir səfərin reallaşması deməyə əsas verir ki, görünür Rusiya Minsk Qrupu formatının bərpasında maraqlıdır və bunun üçün forpostu olan Ermənistan amilindən istifadə etmək niyyətindədir. Buradan onu da təxmin etmək olar ki, Moskva Minsk Qrupunun dağılmaması, həmsədrlərin bir araya gəlməsi üçün İrəvanın fəaliyyəti qarşılığında ona bir çox vədlər verib ki, biz Lavrovun "Rusiya əsas müttəfiqi kimi Ermənistana müdafiə qabiliyyətini gücləndirməyə, sərhədlərinin mühafizəsini təmin etməyə kömək edəcək" açıqlamasından bunun ilk işartılarını da gördük.
Rusiyaya bu təmas niyə lazımdır?
Minsk Qrupu Ukrayna ilə müharibə fonunda Rusiyanın Qərblə təmas qurub, hər hansısa bir məsələdə ortaq mövqedən çıxış edərək nəticədə münasibətləri qismən də olsa bərpa etmək yolunda təmasların qurula biləcəyi yeganə platforma kimi nəzərə çarpır. Moskva yaxşı anlayır ki, Qərblə siyasi və iqtisadi böhranın daha da dərinləşməsi bu qarşıdruma fonunda ən çox zərəri də məhz ona vuracaq. Bunun zamanında qarşısını almaq, münasibətlərə yenidən baxılması üçün belə görünür ki, Rusiya Minsk Qrupu formatını hazırki məqamda olmazsa olmaz kimi görür.
Amma Avropa İttifaqı Şurasının Brüsseldəki görüşdən sonra prezidenti Şarl Mişelin bəyanatında nə "Minsk Qrupu", nə "Artsax", nə də "status" terminlərinə bir dəfə də olsun istinad edilməməsi Qərbin Azərbaycanın yaratdığı yeni geosiyasi reallığı qəbul etdiyinin bir daha təsdiqi olmaqla yanaşı, Azərbaycan Prezidentinin bəyan etdiyi kimi, bu qurumun fəaliyyətinin arrtıq heç bir əhəmiyyətinin olmadığı qənaətindədir. Bunu Qərbin Rusiyanın Ukrayna ilə müharibə fonunda əl-qolunun daha da bağlanması üçün Cənubi Qafqazı Moskvanın orbitindən çıxarmağa çalışmaq istəyi olaraq da dəyərləndirmək olar.
Görünür ABŞ və Fransa yaxşı anlayır ki, bunun üçün ilk növbədə regionun lider, açar dövləti olan Azərbaycanın maraqları mütləq şəkildə nəzərə alınmalıdır. Hətta buna görə Ermənistanın işğalçılıq planlarının, ərazi iddialarının da üstündən müvəqqəti də olsa xətt çəkmək olar. Bununla Qərb həm Bakını inandırmağa çalışmaq istəyir ki, ərazi bütövlüyünə real dəstək verən ən etibarlı vasitəçi də, tərəfdaş da Moskva yox, məhz bizik, beləcə divident qazanmış olacaq. Eyni zamanda Rusiyanın indiki məqamda Qərblə diplomatik təmasında yeganə qapısını bağlamış olacaq ki, bu da onların işinə yarayan bir məsələdir.

Cənubi Qafqazda nəhənglər arasındakı bu "derbinin" növbəti hissəsinə meydan sahibliyi edən Bakı isə artıq moderatora ehtiyacın olmadığına Ermənistanı inandırmağa başlayıb. Ötən gün ilk dəfə olaraq Bayramovla Mirzoyan heç bir vasitəçi olmadan birbaşa təmasa keçiblər, diplomatlar arasında telefon danışığı baş tutub. Tərəflər, iki dövlətin liderləri səviyyəsində əldə olunmuş razılaşmaların davamı olaraq, gələcək sülh sazişinin hazırlanması üzrə iş, Birgə Sərhəd Komissiyasının təşkili, habelə humanitar məsələlər üzrə fikir mübadiləsi aparıblar. Belə görünür ki, Ermənistan hakimiyyəti "Minsk qrupu" formatından bu və ya digər səbəblərdən əl çəkmək istəyində olmasa da belə, reallıqda artıq yeni formatı qəbul etməyə başlayıb. Bayramovla Mirzoyanın telefon danışığını Brüsseldə sülh sazişi üzrə razılaşmanın ilk addımı kimi də dəyərləndirmək mümkündür.
Rəsmi Bakı yaxşı anlayır ki, öz göbəyimizi özümüz kəsməliyik. Amma bu məsələdə təkcə Bakının anlamağı kifayət etmir. Buna İrəvanı da inandırmaq lazımdır ki, son təmaslar artıq qarşı tərəfin də bu məsələdə Bakı ilə həmfikir olduğundan xəbər verir. Bu, artıq Ermənistan daxilində siyasi dairələr, müxalif qüvvələr arasında ciddi narahatlıqla müşahidə olunmağa başlayıb. Ermənistan parlamentinin bugünkü iclası gərgin keçib. Müxalif deputatlar bildiriblər ki, hazırki hakimiyyət Azərbaycan və Türkiyə ilə yaxınlaşır, "Arsax"dan uzaqlaşır. Hazırda baş verənlərin hər biri (sülh müqaviləsi daxil) Türkiyə və Azərbaycanın ssenarisinə uyğun davam edir. Deputatlar daha sonra iclasda iştirakdan imtina ediblər.
2.jpg)
Müxalif "Ermənistan" və "Şərəfim var" fraksiyaları ölkə parlamentinin 4 günlük iclasını boykot edərək, Qarabağa getmək qərarına gəlib. Bunu "Ermənistan" fraksiyasının rəhbəri, respublikanın keçmiş müdafiə naziri Seyran Ohanyan deyib. Qarabağ qanunsuz səfər proseslərə əngəl olmaq, danışılqar prosesini pozmaq, sərhəddə vəziyyəti gərginləşdirmək məqsədindən başqa bir şey deyil. Nəzərə alsaq ki, Qarabağa getmək istəyən erməni deputatların yolu Laçın dəhlizindən, Rusiya sülhməramlı kontingentinin qurduğu blok-postlardan, nəzarət keçid məntəqələrindən keçir, o zaman bu narazılığın haradan qaynaqlandığı da sirr deyil. Müxalifət qüvvələri və digər erməni siyasətçilərinin bu addımı hazırda boğulmamaq üçün saman çöpündən yapışmağa daha çox bənzəyir. Vəziyyətə gərginləşdirməklə dərin sularda üzdüklərinin fərqində olmayan revanşist qüvvələr belə davam edəcəkləri təqdirdə boğulanın təkcə onlar yox, gec-tez havadarlarının da olacağını bilsələr, bəlkə bu "cəsarəti" özlərində tapmazlar.
Təhməz Əsədov
Oxunub: 224
Xəbəri paylaş
Paylaş: