Rusiya müdaxiləyə hazırdır, Avropa liderləri təcili toplandı - Belarusda nələr baş verə bilər?
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin lazım gələrsə, Belarusiyaya müdaxilə etmək üçün polis ehtiyat qüvvəsi yaratdığını, ancaq bu nöqtəyə hələ gəlib çatılmadığını bəyan edib.
Rusiya dövlət televiziyasındakı çıxışında Putin deyib ki, Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko ondan müəyyən bir polis ehtiyatı yaratmağını istəyib və o da yaradıb.
"Biz, həmçinin vəziyyət nəzarətdən çıxana qədər bu qüvvədən istifadə olunmayacağına dair razılığa gəldik" - deyə, "Putin Rossiya 1" televiziyasına müsahibəsində bildirib.
Qeyd edək ki, V. Putinin Belarusa hərbi müdaxilə bağlı bəyanatından sonra belaruslar bazar günü keçirəcəkləri yürüş-mitinqi Sülh və Müstəqillik Marşı adlandırdılar.
Bu gün isə Belarus Müdafiə Nazirliyi Qrodno istiqamətində birləşmiş qoşunlarının taktiki təlimlərinin başladığını elan edib. Nazirliyin mətbuat xidmətinin yaydığı məlumatda bildirilir ki, birləşmiş qoşunların tərkibinə tank, paraşüt, artilleriya, mühəndis bölmələri, habelə pilotsuz uçuş sistemləri və elektron hərbi hesablama qurğuları daxil edilib.
Bu gün - avqustun 28-də Avropa Birliyi (AB) liderləri Berlində və Vyanada Belarusdakı siyasi vəziyyəti yoluna qoymaqdan ötrü diplomatik səyləri müzakirə edəcəklər. ATƏT isə Vyanada yığışır.
AB-nin seçki saxtakarlığı və nümayişçilərə qarşı repressiyaya görə 15-20 nəfərə sanksiyaları artıq razılaşdırdığı xəbər verilir. Ancaq bəzi diplomatlar daha sərt addımlar təklif edirlər.
Litvanın Xarici işlər naziri Linas Antanas Linkevicius avqustun 27-də deyib ki, 15-20 nəfərə qarşı sanksiyalar həddən artıq simvolik olar. Latviyanın Xarici işlər naziri Edqars Rinkevics onunla razılaşaraq deyib ki, bu rəqəm yetərli deyil, ölkəsi daha çox şəxsə səyahət qadağası qoymağa hazırlaşır.
Estoniyanın baş diplomatı Urmas Reinsalu Prezident Alesandr Lukaşenkonun AB-nin sanksiya siyahısına salınmalı olduğunu vurğulayıb.
Reinsalu toplantıdan kənar mətbuata deyib ki, AB daha qətiyyətli mövqe tutmalı, Belarusdakı siyasi böhranla bağlı aydın və güclü səslə danışmalıdır.
Vyanada isə Albaniyanın Baş naziri Edi Rama ATƏT Daimi Şurasının iclasında Belarusdakı vəziyyətdən danışacaq. Rama ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, İsveçin Xarici işlər naziri Ann Linde isə bu vəzifəni təhvil almağa hazırlaşır. Onlar təklif ediblər ki, Belarus hökumətini ziyarət edərək ölkədə açıq və konstruktiv dialoqu dəstəkləsinlər.
Belarus ətrafında yaranış vəziyyəti şərh edən siyasi təhlilçi Şahin Cəfərli bildirib ki, Rusiya Kollektiv Təhlükəsizlik haqqında Müqaviləyə uyğun olaraq yalnız xarici hücum və işğal durumunda Belarusun müdafiəsini təmin edə bilər. İttifaq Dövlətinin yaradılması haqqında müqavilədə isə "təhlükəsizliyin təmin olunması və cinayətkarlığa qarşı mübarizə"dən söhbət gedir, yəni bu sənəd də indiki situasiyada hərbi müdaxiləyəəsas vermir.
Ekspertə görə, Putinin qərarı tam qanunsuzdur və icra olunarsa, işğaldan başqa bir məna daşımayacaq: "Digər tərəfdən, Lukaşenkonun başqa dövlətin ordusunu Belarusun daxili problemlərini həll etmək üçün ölkəsinə dəvət etməsi həm qanunsuzdur, həm də ağır dövləti cinayətdir. Bu, bir daha avtoritar liderlərin və diktatorların öz hakimiyyətlərini qorumaq üçün nə qədər iyrəncləşə biləcəyini göstərir. Onlar üçün alçalmağın həddi yoxdur, batdıqca batırlar".
Ş. Cəfərlinin sözlərinə görə, Rusiya son illər nə qədər “yumşaq güc”, “ağıllı güc” metodlarından istifadə etsə belə, yenə də onun əsas resursu “balta” olaraq qalır. "Rusiya uzunmüddətli və soyuqqanlı düşünməyərək yenə gücünü problemlərin cari, qısamüddətli həllinə yönəldir, xalqların iradəsinə sayğılı davranmaq əvəzinə, yenə də öz xalqından qopmuş saxtakar “yalquzaq”ları qorumağa çalışır"-deyə o vurğulayıb.
Rusiya Belarusa ordu yeridərsə nə baş verə bilər? Ekspert bildirir ki, Rusiyanın onsuz da Belarusda hərbi bazaları var, yəni, “gedim, Belarusun Avropa sərhədində mövqe tutum” kimi bir problemi yoxdur: "Putin “vəziyyət nəzarətdən çıxarsa” deyəndə hadisələrin Ukrayna ssenarisi üzrə inkişafını, dövlət binalarının mitinqiçilər tərəfindən ələ keçirilməsini nəzərdə tutur. Rus əsgərləri əlbəttə ki, belə cəhdlərin qarşısını alaraq uzurpatoru daha bir müddət qoruya bilər. Amma bu, nəinki insanların küçələrdən yığışmasına səbəb olmayacaq, əksinə, etirazların miqyasının daha da böyüməsinə təkan verəcək, üstəlik, aksiyalara hazırda yetərli dərəcədə olmayan emosional ovqat və yüksək motivasiya qatacaq".
Ş. Cəfərli hesab edir ki, ən önəmlisi Rusiyanın açıq müdaxiləsi nəticəsində Belarus xalq hərəkatı milli azadlıq xarakteri alacaq, geosiyasi rəngə bürünəcək, belaruslar öz şüurlarında Rusiya ilə bağlarını kəsərək avroatlantik inteqrasiya tələb etməyə başlayacaqlar: "Böhranın və gərginliyin uzanması Rusiya sərhədlərində daha bir qeyri-sabitlik ocağının yaranması, ölkənin daha bir qardaş xalqla münaqişəyə cəlb olunması deməkdir. Bu, Rusiyaya lazım deyil. Amma Navalnının zəhərlənməsi bir daha göstərir ki, Moskvada qərarların qəbulunda başqa hesablamalar rol oynayır".
Oxunub: 540
Xəbəri paylaş
Paylaş: