2019-cu ildən qüvvədə olan və 2026-cı ilin yanvarın 1-dən etibarən başa çatacaq güzəştə əsasən, əməkhaqqı 8.000 manata qədər olan şəxslər gəlir vergisindən azad idilər.

Beləliklə, güzəştlərin ləğvinin dövlət sektorunda çalışan əməkdaşların əməkhaqqına təsiri aşağıdakı kimi ola bilər:

Əməkhaqqı və gəlir vergisi

Nümunə:

Əgər dövlət sektorunda bir işçinin əməkhaqqı 3.000 manatdırsa:

2.500 manata qədər olan hissədən 14% → 2.500 × 14% = 350 manat

500 manatdan yuxarı hissədən 25% → 500 × 25% = 125 manat

Cəmi gəlir vergisi: 350 + 125 = 475 manat

Əməkhaqqı 3.000 manat → əlində qalacaq məbləğ ≈ 2.525 manat

Əgər əməkhaqqı 4.000 manatdırsa:

2.500 × 14% = 350 manat

1.500 × 25% = 375 manat

Cəmi gəlir vergisi: 725 manat

Əməkhaqqı 4.000 manat → əlində qalacaq məbləğ ≈ 3.275 manat

Beləliklə, xüsusilə də əməkhaqqı 2.500 manatdan yüksək olan dövlət sektor işçiləri əvvəlki dövrlə müqayisədə əhəmiyyətli fərq görəcəklər. Orta əməkhaqqı 3.000–4.000 manat olan dövlət qulluqçuları üçün fərq 400–700 manat civarında olacaq.

Deputatlar nə itirəcək?

Vergi güzəştlərinin ləğv olunması yüksək maaş alanlar kateqoriyasından olan Milli Məclisin üzvlərinin və rəhbərliyinin gəlirlərinə necə təsir edə bilər?

Deputatların maaşları aşağıdakı şəkildə müəyyən edilir:

Vəzifə maaşı: Milli Məclisin sədri ilə müqayisədə 70% miqdarında müəyyən edilir.

Əlavə ödənişlər: Vəzifə maaşının iki misli qədər əlavə ödəniş alırlar.

Bu struktur əsasında, deputatların ümumi aylıq gəliri aşağıdakı kimidir:

Sıravi deputat: Vəzifə maaşı 2,485 manat, əlavə ödəniş 4,970 manat olmaqla, ümumilikdə 7,455 manat alır.

Komitə və komissiya sədrləri: Vəzifə maaşı 2,840 manat, əlavə ödəniş 5,680 manat olmaqla, ümumilikdə 8,520 manat alır.

Sədr müavinləri: Vəzifə maaşı 3,017.5 manat, əlavə ödəniş 6,035 manat olmaqla, ümumilikdə 9,052.5 manat alır.

Milli Məclisin sədri: Vəzifə maaşı 3,550 manat, əlavə ödəniş 7,100 manat olmaqla, ümumilikdə 10,650 manat alır.

Qeyd edək ki, məlumatlar 2022-ci ilin avqust ayında qüvvəyə minmiş qanun dəyişikliyinə əsaslanır.

Xatırladaq ki, deputatlar, komitə sədrlərinin, sədr müavinlərinin və spikerin maaşlarından gəlir vergisi ilə yanaşı sosial ödənişlər də çıxılır:

Sosial sığorta haqqı 3%–6% civarında (işçinin öhdəliyi)

Pensiya fondu və digər sosial ödənişlər əlavə 2%–3%. Beləliklə, maaşdan çıxan vergilər və sosial ödənişlərin ümumi yükü təxminən 16%–18% təşkil edə bilər.

Beləliklə, vergi güzəştləri ləğv olunarsa, 2026-cı ilin yanvarından etibarən:

Sıravi deputat (ümumi maaş: 7,455 manat)

Gəlir vergisi:

2,500 manata qədər: 2,500 × 14% = 350 manat

2,500 manatdan yuxarı: 4,955 × 25% = 1,238.75 manat

Cəmi vergi: 1,588.75 manat

Sosial sığorta (3%): 7,455 × 3% ≈ 223.65 manat

Cəmi çıxarış: 1,588.75 + 223.65 ≈ 1,812.4 manat

Əldə qalacaq məbləğ: 7,455 − 1,812.4 ≈ 5,642.6 manat

Komitə və komissiya sədrləri (ümumi maaş: 8,520 manat)

Gəlir vergisi:

2,500 × 14% = 350 manat

6,020 × 25% = 1,505 manat

Cəmi vergi: 1,855 manat

Sosial sığorta (3%): 8,520 × 3% ≈ 255.6 manat

Cəmi çıxarış: 1,855 + 255.6 ≈ 2,110.6 manat

Əldə qalacaq məbləğ: 8,520 − 2,110.6 ≈ 6,409.4 manat

Sədr müavinləri (ümumi maaş: 9,052.5 manat)

Gəlir vergisi:

2,500 × 14% = 350 manat

6,552.5 × 25% ≈ 1,638.125 manat

Cəmi vergi: 1,988.13 manat

Sosial sığorta (3%): 9,052.5 × 3% ≈ 271.575 manat

Cəmi çıxarış: 1,988.13 + 271.575 ≈ 2,259.7 manat

Əldə qalacaq məbləğ: 9,052.5 − 2,259.7 ≈ 6,792.8 manat

Milli Məclisin sədri (ümumi maaş: 10,650 manat)

Gəlir vergisi:

2,500 × 14% = 350 manat

8,150 × 25% = 2,037.5 manat

Cəmi vergi: 2,387.5 manat

Sosial sığorta (3%): 10,650 × 3% ≈ 319.5 manat

Cəmi çıxarış: 2,387.5 + 319.5 ≈ 2,707 manat

Əldə qalacaq məbləğ: 10,650 − 2,707 ≈ 7,943 manat

Beləliklə, 2026-cı ildən Azərbaycanda vergi güzəştlərinin ləğv olunması Milli Məclisin deputatlarının və yüksək vəzifəli şəxslərin maaşlarına da təsir göstərəcək. Sıravi deputatların ümumi aylıq maaşı 7,455 manatdır. Vergilər və sosial ödənişlər çıxıldıqdan sonra onların əlində təxminən 5,643 manat qalacaq.

Komitə və komissiya sədrlərinin ümumi aylıq maaşı 8,520 manat təşkil edir. Vergilər və sosial sığorta haqqı çıxıldıqdan sonra onların əlində təxminən 6,409 manat qalacaq.

Sədr müavinlərinin aylıq ümumi maaşı 9,052.5 manatdır. Gəlir vergisi və sosial ödənişlər çıxıldıqdan sonra onların əlinə təxminən 6,793 manat keçəcək.

Milli Məclisin sədri isə ümumilikdə 10,650 manat maaş alır. Vergilər və sosial ödənişlər çıxıldıqdan sonra onun əlinə təxminən 7,943 manat qalacaq.

Ancaq bir məsələ də var ki, məmur və deputatların vergi güzəştlərinin ləğvi nəticəsində məruz qaldıqları maaş itkisi, onların maaşının artırılması yolu ilə kompensasiya edilə də bilər. Odur ki, bu variant da istisna etmək olmaz.

Beləliklə, 2026-cı ildən vergi güzəştlərinin ləğvi yüksək maaş alan deputatlar və rəhbər şəxslərin gəlirlərinə nəzərəçarpacaq dərəcədə təsir edə bilər. Əlbəttə, o kəsiminə ki, onlar yalnız rəsmi maaşla dolanır. Belələri isə sözsüz ki, barmaqla sayılacaq qədər azdırlar, bəlkə də ümumiyyətlə yoxdurlar…/azpolitika