Türkiyənin hərbi sahədə gündən-günə güclənməsi böyük dövlətlər arasında da rəqabət hissini artırıb. Daha çox alıcı qismində nəzərləri özünə çəkən Türkiyə Rusiya ilə ABŞ arasındakı qısqanclığı daha çox qırıcı təyyarələr sahəsində gündəmə gətirib. 

Ötən gün ABŞ-a məxsus F-16 qırıcı təyyarələri ilə Rusiyanın Su-57 təyyarələrini müqayisəli şəkildə müzakirə edən rusiyalı hərbi ekspert İqor Korotçenko ABŞ-ın Türkiyəyə F-35 əvəzinə F-16 təklifini bu ölkəyə layiq olmayan bir təklif kimi dəyərləndirib. Ekspert bunu hətta Türkiyəyə qarşı bir hörmətsizlik adlandırıb. Onun sözlərinə görə, funksiya baxımından F-35-lər F-16-ları xeyli geridə qoyub. 

İqor Korotçenko eyni zamanda, F-35-lərin Rusiyaya məxsus Su-57-lərdən kütlə və funksionallıq baxımından aşağı səviyyədə olduğunu bildirib və deyib ki, Türkiyə Su-57-ləri almaqla Avropada super gücə çevrilə bilər. Ekspertin fikirləri daha çox rəqib tərəfin məhsulunu gözdən salmağa bənzəsə də, müqayisə maraqlıdır.
 
ABŞ və NATO ekspertlərinin fikirlərinə görə, F-35-lərlə Su-57-lər arasında bir çox müqayisə ediləsi cəhətlər var. Bu müqayisə F-35-lərin həqiqətən də bəzi parametrlərdə Su-57 təyyarələrindən funksionallıq cəhətdən aşağı səviyyədə olduğunu göstərir. Məsələn, ekspertlərin fikrincə, bunlardan ən başlıcası F35-lərin zəif silahlanması, qısa mənzilli uçuşu və ən başlıcası isə hücum zamanı Su-57-lərə nisbətən hədəfdən zəif yayınmasıdır. 

ABŞ hərbi ekspertləri də Su-57-ləri xarakterizə edərək onun bəzi zəif tərəflərini göstərməyə çalışıb. Bunlardan biri Su-57-lərin səs sürətindən yüksək uçuşa malik olmalarına baxmayaraq, radardan yayına bilməməsidir.

Bəs Su-57-lərin üstünlükləri nədir?



İsveçrədə yaşayan hərbi ekspert, akademik Viktor Kozulin Su-57-lərlə F-35 qırıcı təyyarələri arasında maraqlı bir müqayisə apararaq yeni texnoloji üstünlüyə malik hər iki təyyarənin özəlliklərindən bəhs edib.

Onun fikirlərinə görə, inkişaf etmiş aerodinamik dizaynı və təkan vektorunu idarə etmək qabiliyyəti ilə Su-57-lər, səsdən sürətli uçuş qabiliyyətinə və erqonomik idarəetməyə böyük əhəmiyyət verir.

Bundan əlavə, o qeyd edir ki, Amerika raketləri hədəf seçdiyi Su-57 istiqamətində uçarkən, pilotun uzun məsafələrdən raket buraxılışlarını izləyə bilən yeni bir radarın köməyi ilə zərbələrdən uzaqlaşmaq üçün kifayət qədər zaman əldə etməsi mümkündür.

O həmçinin, F-35 qırıcı təyyarəsinin xüsusiyyətlərindən də bəhs edərək, onun konsepsiyasının düşmənin təyyarəsini aşkar etməzdən əvvəl hücumu təmin etmək məqsədi daşıdığını deyib.

Rusiyalı aviasiya mütəxəssisi Dmitri Smirnov da eyni fikirləri paylaşıb. O qeyd edib ki, ABŞ-da gizli texnologiyanın daim dəyişməsi həmin texnologiyanın F-35 də daxil olmaqla yeni təyyarələrdə istifadəsinin həcminin azalmasına səbəb olub.
Ekspertin maliyyə baxımından da yanaşmasına görə, bu tip təyyarələr taktiki xüsusiyyətlərinin aşağı olmasına baxmayaraq hədsiz baha başa gəlir. Dmitri Smirnov müqayisə üçün qeyd edib ki, bir ədəd F-35 qırıcı təyyarəsi 100-120 milyon dollara başa gəldiyi halda, SU57 sadəcə 35-40 milyon dollar təşkil edir. 

Bütün bu müqayisələrə baxmayaraq 5-ci nəsil qırıcıların (həm F-35, həm də Su-57) tam imkanları barədə hələ də etibarlı məlumat yoxdur.
Bəs Türkiyə bu müqayisələrə baxmayaraq hansı qırıcı təyyarəni öz arsenalı siyahısında görməyə üstünlük verəcək? 

Adının çəkilməsini istəməyən türkiyəli sabiq yüksək rütbəli hərbçi Türkiyənin seçimini belə xarakterizə edib: 
“Türkiyə əslində bütün investisiyasını F-35 proqram layihəsinə yönəltmişdi. Bu qədər xərclərə baxmayaraq Türkiyə bunun müqabilində ABŞ tərəfindən dəyərindən aşağı olan F-16 təklifi ilə üzləşir.

Buna baxmayaraq, Qərblə tellərini qırmaq istəməyən Türkiyə F-16-dan da vaz keçmək niyyətində deyil. Həm də Türkiyə üçün istər Su-35, istərsə də Su-57-lərə sahib olmaq həm qiymət, həm də şərait baxımından hər zaman mümkündür.
Bu, alternativ olaraq Türkiyə üçün “B” planı kimi qalmaqdadır. Hesab edirəm Türkiyə üçün əsas məsələ bir NATO üzvü olaraq səmada “qərbli” rəqiblərdən geridə qalmamaqdır” deyə ekspert vurğulayıb.