Poll Miller
“Daily Wire”, 16.12.2019
 
Konqresdə impiçment araşdırmaçılarının nümayəndəsi (demokrat) Adam Şiffin rəhbərlik etdiyi qrupun korrupsiya və xarici müdaxilə ilə bağlı tədqiqatı davam edir. Ancaq bəlkə də Şiff və həmkarları əvvəlcə öz evlərini süpürüb təmizləməlidir.

İmpiçment qəzəbinin radarına düşənlərlə birlikdə “Hayastan” Erməni Fondunun (“Ermənistan Fondu”) direktoru Ara Vardanyanın mənimsəmə və vəsaitdən sui-istifadə ittihamlarla həbsindən 1 il sonra təşkilat illik telemarafonda rekord həddə – 10 milyon dollar vəsait toplaması xəbəri ortaya çıxıb. Eyni telemarafon2018-ci ildə 11,1 milyon dollar, 2017-ci ildə 12,5 milyon dollar, 2016-cı ildə 15,4 milyon dollar, 2008-ci ildə isə 35 milyon dollar vəsait toplamağa imkan verib.
İllərdir gəliri azalan fondun tərəfdarları və telemarafon qonaqları arasında Reps Şiff, Ceki Speyer, Frank Pallone, Tulsi Qabbard və Bred Şerman demokratlar da var. Hamısı impiçment söhbətində təşəbbüskardır. (Qabbard əvvəlcə impiçmentlə bağlı tərəddüdünü bildirib, lakin sonradan fikrini dəyişib.) Bununla belə, onların “Ermənistan Fondu”nu dəstəkləməsi özlərinin xarici müdaxilə qalmaqalına çevrilə bilər.
Problemlər “Ermənistan Fondu”nun tarixindən başlayır. 1992-ci ildə Ermənistan prezidentinin fərmanı ilə qurulan və 1994-cü ildə Los-Ancelesdə dükan açan fond özünü “Ermənistan xalqını birləşdirmək” missiyasını yerinə yetirən “Ermənistan Respublikası və Artsax Respublikasının ehtiyaclarına xidmət edən humanitar təşkilat” adlandırır. Dünyanın erməni diasporu ilə birlikdə erməni milləti üçün daha yaxşı bir vətən yaratmaq üçün. “Artsax” termini, BMT-nin bir neçə qətnaməsinin Ermənistan tərəfindən işğal edilən kimi təsvir olunan Azərbaycan ərazisi – Dağlıq Qarabağa aiddir. Bununla yanaşı, Dağlıq Qarabağı “respublika” adlandırmaq ABŞ Dövlət Departamentinin Dağlıq Qarabağı müstəqil ölkə kimi tanımayan və ərazinin gələcək statusu “tərəflər arasında danışıqlar məsələsi” olduğunu vurğulayan siyasətinə ziddir.
Konqresdəki müdafiəçiləri üçün “Ermənistan Fondu” özünəməxsus bir dilemma yaradır: necə olur ki, bir tərəfdən, demokratlar prezident Trumpın tərəfdaşlarını qeydiyyata alınmamış xarici agentlər kimi qələmə verib, iddia etdikləri fəaliyyətlərinə görə impiçment prosesində onu hədəfə alır; digər tərəfdən, idarə heyətinin sədri Ermənistan prezidenti olan, xarici hökumətin təsis etdiyi fondun Xarici Agentlərin Qeyd Aktına əsasən qeydiyyatsız qalmasına göz yumurlar.
“Ermənistan Fondu” “məktəblər, yollar, xəstəxanalar və icma mərkəzləri” kimi infrastruktur layihələri üzrə işlərini diqqət mərkəzində saxlasa da, iddia etdiyi məsum “humanitar” qrup olmaqdan uzaqdır. Fondun filiallarına Amerika Erməni Məclisi və Amerikanın Erməni Milli Komitəsi (ANCA) kimi Konqresdə iştirak edən iki siyasi lobbi daxildir. Bu lobbiçilər Amerikanın Ermənistan və Dağlıq Qarabağı daha çox maliyyələşdirməsi üçün kampaniya keçiirirlər. Əslində, erməni lobbiçilərinin fəaliyyəti əsas etibarı ilə, o cümlədən ANCA-nın Madrid prinsiplərini rədd etməsinə Ermənistanı və Azərbaycanı sülhdən uzaqlaşdırmağa xidmət edir.
“Ermənistan Fondu”nun rəhbəri Vardanyanın 2018-ci ilin iyul ayında həbsi artıq ictimaiyyəti siyasi cəbhə qrupu kimi aldadan bir təşkilatda korrupsiyanı faş edib. Fondun azalan yığımı, postsovet ölkələri arasında bəlkə də ən az müstəqil Ermənistanın daha geniş tənəzzülünü əks etdirir. Ermənistanda əhalinin sayı azalır, “Gallup”-ın sorğusu bunu dünyanın ən böyük qəzəbini göstərir. Bu qəzəb Ermənistanın sərtləşən inflyasiya təbəddülatları və qondarma “məxməri inqilab”dan qaynaqlanır – baş nazir Nikol Paşinyanın radikal dəyişiklər haqqında icra olunmamış vədlərindən. Məhz Paşinyan həm Moskvanın İrəvan üzərində, həm də Ermənistanın Azərbaycanla sülh prosesinə müdaxiləsinə dair yaxşı sənədləşdirilmiş təsirini göstərməsinə nəzarət edib.
Ermənistan iqtisadi nasazlığını geriyə çevirib, Rusiyanın orbitindən çıxara bilərmi? Ermənistanın Azərbaycanla onilliklər boyu davam edən münaqişəni davam etdirəcəyi təqdirdə, irəliləyiş mümkün olmayacaq. Erməni xalqı üçün, “Ermənistan Fondu” kimi mübahisələrə səbəb olan kənar qrupların maddi dəstəyindən asılı olaraq, o, daha çox korrupsiya və məyusluq doğuracaq, ANCA-nın təbliğatına arxalanma isə sülh perspektivlərinə zərər verəcək.
Eyni zamanda, Konqresdəki demokratlar “Ermənistan Fondu” və ANCA-nı dəstəkləməklə, erməni xalqına heç bir xeyir verməyiblər. İndi impiçment ittihamı irəli sürdükləri üçün, onların ikiüzlülüklərini səsləndirmək ədalətlidir. İllər boyu özü korrupsiyalaşmış bir erməni diasporunun telemarafonunu dəstəklədikləri halda, iddia edilən prezident korrupsiyasına qarşı necə müqavimət göstərə bilərlər? (Həmin illərdə Ermənistanın Los-Ancelesdəki baş konsulu Rusiya vətəndaşı və bədnam oliqarx idi.) ANCA-nın diskusiya mövzularını genişləndirdikləri halda, sülhün tərəfdarı olduqlarını necə iddia edə bilərlər?
Öz “Ukrayna qalmaqalı”na bulaşmış Şiff kimi siyasətçilərin impiçment iddiasına dair bu cür ikiüzlü açıqlamaları təəccüb doğurmamalıdır. Yaxud bədnam olaraq Əsəd tərəfdarı olan prezidentliyə namizəd Qabbard və ya oktyabrda Ermənistan hökumətinin öz hərbi helikopteri ilə Dağlıq Qarabağa gedərək ABŞ-ı müttəfiqi olan Azərbaycana təhlükəsizlik yardımının dayandırılmasını tələb edən Pallone…
Özlərini erməni-amerikan vəsait toplama və lobbiçilk aparatından uzaqlaşdırmayana qədər, bu konqresmenlər xarici təsir və impiçment mövzusunda müzakirələrdə söz sahibi kimi etibarlı deyillər.