Adil Qeybulla: » Press-fakt.az ictimai-siyasi onlayn qəzet

Adil Qeybulla: “Korona ilə vidalaşırdıq, bir səhv hər şeyi dəyişdi...” - Müsahibə

Tarix: 12-06-2020, 09:13

Ölkədə koronavirusla mübarizə tədbirləri davam edir. Bununla belə, son aylar yoluxmaların sayında artım müşahidə edilir. Qarşıdakı günlərdə bizi nə gözləyir? Qəbul edilən qərarlar nə dərəcədə effektli olacaq?
Mövzu ilə bağlı tibb professoru Adil Qeybulla teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Globall.az aktuallığını nəzərə alıb həmin müsahibəni öz oxucularına təqdim edir.

- Ötən gün TƏBİB İdarə Heyətinin sədri Ramin Bayaramlı xəstəliyə yoluxmanın gənclər arasında artdığını açıqladı və bildirdi ki, ağırlaşma halları gənclərdə daha çoxdur. Bunun səbəbi nədir?

- Yoluxma zamanı müəyyən edilib ki, bədənə virus yükü nə qədər çox düşərsə, xəstəlik o qədər ağır keçir. Bunu həkimlərin çox ağır xəstələnməsi də sübut edir. Bu günə qədər dörd həkimimizi itirmişik. Həkim və tibb işçiləri xəstələniblər, belələrinin say 600-ü keçib. Onların arasında ailəvi xəstələnənlər də var. Bu onu göstərir ki, xəstə ilə daha çox ünsiyyətdə olan, daha çox virus yükü götürənlər xəstəliyi daha ağır keçirirlər.

Ümumi statistika COVID-19 test nəticələrinin pozitiv olması ilə bağlıdır. Xəstəliyi klinik formada ağır keçirənlər daha çox doza alanlardır. Bu baxımdan gənclər arasında yoluxmanın artması onların sosial məsafə gözləməmələri, maskadan istifadə eləməmələri, karantin qaydalarına riayət etməkdən boyun qaçırmaları ilə bağlıdır. Çünki karantin rejimi yumşaldıqdan sonra Bakı bulvarında, parklarda insanların, xüsusilə gənclərin aşırı sərbəst davranışlarına şahid olduq. Çox yaxın məsafədə ünsiyyət xəstəliyin artmasına gətirib çıxardı.

Adətən, xəstəliyi yüngül formada keçirən adam heç özü də bilmir ki, xəstədir. Virus daşıyıcısı kimi başqa xeyli adamı yoluxdura bilər. Ən təhlükəli xəstələr də bunlardır.

- Asimptomatik xəstələrin evdə müalicəsi üçün qərar qəbul olunacağı bildirildi. Sizcə, bu, nə dərəcə effektli olacaq?

- Bu xəstələrin evdə müalicə prosesini dünyada da müşahidə etdik. İtaliya, İspaniya təcrübəsində gördük ki, xəstəxanalarda yer olmayanda onları evə göndərirlər. Bizdə hələlik onları yerləşdirməyə yer var. Yəqin ki, xəstə sayı artsa, bizdə də anoloji vəziyyət yaransa, uyğun addım atıla bilərlər.

Amma bizdə yoluxma sayı niyə bu səviyyədə artmalı idi ki, belə vəziyyət yaransın?! İnsanlar karantin rejimi yumşaldıqdan sonra qətiyyən qaydalara riayət etmədilər. Sanki situasiyanı iqnor etmiş kimi davarandılar. Artıq bunun nəticələrini görməyə başlamışıq.

- Hava isinəndə virusun yox olacağı barədə proqnozlar verilirdi. Amma indi ən isti rayonlarda da sərt karantin tətbiq olunur...

- Havanın isinməsinin, günəş şüalarının virusa öldürücü təsiri var. Virus əgər bir səthə düşərsə, günəş şüaları altında uzun müddət tab gətirə bilməz. Amma virus bayırda artıb-çoxalmır, insan orqanizmində çoxalır.

Əgər insanlar bir-biri ilə çox yaxın məsafədə təmasdadırlarsa, sosial məsafə gözləmirlərsə, virusa isti-soyuğun nə aidiyyəti var? Bir insandan digərinə keçir və çox asanlıqla yaşayır, böyük yoluxma potensialı ilə öz mövcudluğunu saxlayır.

- Hamilə qadınların virusa yoluxması halları da artır. Bu, döl üçün hansı təhlükələr yarada bilər?

- Hamilə qadınların arasında yoluxma faktları var. Məlumata görə, COVID-19-a yoluxanlar arasında 20 yaşlı hamilə qadın da var. Bu onun göstəricisidir ki, ailəvi yoluxmalar artıb. Bu, insanların evdə daha çox təmasda olması ilə əlaqədardır.

Evdə bir nəfər xəstələnirsə, sosial məsafə gözləmək, maskada gəzmək real deyil. Bu baxımdan çox vaxt insanlar bir-birini təcrid etmirlər. Çünki əgər bayırda özünü belə aparırsa, evdə necə aparacaq?

Bu baxımdan təəssüf ki, ailəvi yoluxmalar daha çoxdur. Amma hamilələrin yoluxması çox narahatvericidir. Əslində burada uşağın həyatı təhlükədədir. Hamiləlikdə orqanizm ekstremal vəziyyətdə çalışır, istənilən müddətdə hamiləliyin pozulması gündəmə gələ bilər.

Yoluxma zamanı müəyyən edilib ki, virus nə qədər çox mutasiyaya uğrasa, o qədər çox ağır keçirir.

- Virus Qafqaz regonunda özünü necə göstərir? Vəziyyət necədir, fərqlər nəylə izah olunur?

- Qafqaz ölkələrindən Gürcüstanda vəziyyət Azərbaycanla müqayisədə daha yaxşıdır. Koronavirusla mübarizədə tədbirlər düzgün formada aparıldı. Bununla yanaşı, gürcülər də vətəndaş olaraq karantin qaydalarına riayət edirlər. Bu da təbii ki, nəticəyə təsir etdi.

- Gürcüstanla müqayisə apardınız, Azərbaycanda yoluxmalarda statistika niyə kəskin şəkildə artdı?

- SMS icazələrin tətbiq olunduğu müddətdə insanlar bir-birinin evinə qonaq getdilər, kütləvi məclislər təşkil etdilər, yaxından təmasda oldular.

Nəzərə alsaq ki, hər yerə nəzarət etmək mümkün deyil, həyətlərə polis daxil olmurdu. Ardınca karantin qaydaları yumşaldıqdan sonra hər kəs küçələrə axışdı. Fəvvarələr meydanı, bulvarda nadir hallarda insanların maska taxdığını görürdük. Gənclər qucaqlaşaraq görüşür, hamının infeksiyanın varlığını inkar etməsi nəticədə böyük yoluxmalara səbəb oldu.

Biz artıq yaxın 10 gündə bunun nəticələrini daha aydın görəcəyik. Yoluxma sayı artacaq, ölüm halları daha çox olacaq. İnsanlara davranışlarının düzgün olmadığını dedikdə isə sosial şəbəkələrdəki reaksiyalarından, münasibətindən hiss olunur ki, onlar bu situasiyaya əhəmiyyət vermirlər. Bu da məsuliyyətsizlikdir.
Məsuliyyətsizlik isə ayrı-ayrı insanların taleyi deməkdir. Düşünmək lazımdır ki, ön cəbhədə həkimlər bununla məşğuldur. Süni tənəffüs aparatına qoşulan xəstələrin tez-tez ciyərləri təmizlənir. Həkimlər yaxın məsafədən həyatlarını riskə qoyaraq çalışırlar.

Bu gün 300-dən artıq yoluxma rəqəmlərini görməyimiz məsuliyyətsizliyin nəticəsidir. Situasiyanı başa düşərək qaydalara riayət olunan ölkələrdə epidemioloji vəziyyət daha yaxşıdır. Saymazlıq olan ölkələrdə isə itkilər artır, böyük problemlər yaşanır.

- Azərbaycanda virusun zəifləyib tamamilə yox olması nə zamana proqnozlaşdırılır? Yeni dalğa olacaqsa, fərq nədə olacaq?

- Bir prosesin başa çatıb, suporadik vəziyyət alıb, müəyyən fasilədən sonra alovlanması yeni dalğa deməkdir. İnsanlar yoluxmanın azalma dövründə qaydaları pozduqları üçün xəstəlik yenidən alovlandı. Əslində mən bunu yeni dalğa yox, reinfeksiya hesab edirəm. Biz əgər karantin qaydalarına riayət etsəydik, proses pis getmirdi. Biz xəstəliklə tamamilə vidalaşmaq üzrə idik.

Bəzi ölkələrdəki kimi azalan xətt üzrə gedib, yoxa çıxmalı idi. Amma təəssüflər olsun ki, insanlar bunu gözləmədilər, bu səbəblə kollektiv yoluxmaya getdik. Bu gün Abşeron yarımadasında 60-70 faiz insan infeksiyaya yoluxmuş vəziyyətdədir. Onlar arasında gənclər üstünlük təşkil edir.

Oxunub: 1 656

Xəbəri paylaş Paylaş:

Xəbər xətti

27-08-2025

15:45 | Ötən il 63 uşaq 16 yaşa qədər qadın tərəfindən dünyaya gətirilib
15:30 | Dövlət xətti ilə hansı ölkədə nə qədər azərbaycanlı tələbə oxuyur?- SİYAHI
15:25 | Gənclər və İdman Nazirliyindən 1,6 MİLYONLUQ MÜƏMMALI TENDER - Təfərrüat
15:00 | Azərbaycanda akademiklərin 95%-i PENSİYA YAŞINI ÖTÜB - SİYAHI
14:15 | ABŞ-da KONQRESMENLİYƏ NAMİZƏD "QURAN"I YANDIRDI - FOTO
14:00 | "Putin-Tramp dialoqu dünyanı dəyişəcək"- Dmitriyev
13:33 | Milli Məclisdə aylar, hətta illərdir “yatan” qanun layihələri...
13:00 | Yeni tələbələri rektorsuz qarşılayan UNİVERSİTETLƏR
12:30 | Mehdiyevin həyat yoldaşı MƏHKƏMƏDƏ NİYƏ UDUZDU?
12:00 | 1 AYLIQ ƏMƏKHAQQINA BƏRABƏR XƏRC...- Bir şagirdin məktəb bazarlığı neçəyə başa gəlir?
11:55 | Makrondan Netanyahuya məktub: "İsrail heç vaxt qələbə qazanmayacaq"
11:50 | ABŞ Hindistan mallarına tətbiq olunan tarifləri ikiqat artırıb
11:45 | Prezident təyyarə qəzasından danışdı: "...Hörmətsizliyə dözməyəcəyik"
11:15 | Ağdam üçün tarixi gün - Bakıdan qatar YOLA DÜŞÜR
11:11 | "MÜHARİBƏ ZAMANI ZƏNGƏZUR DƏHLİZİNİ DƏ TUTMAQ OLARDI..." Prezident
11:05 | Tramp ölüm hökmünün siqnalını verdi: "Mən diktator deyiləm"
11:00 | "Qarabağ" üçün tarixi fürsət - Klub rekord məbləğdə gəlir əldə edə bilər
10:55 | "İran Prezidenti mənim kimi eyni qanı daşıyır, biz eyni dildə danışırıq"- İlham Əliyev
10:52 | Rusiyada zəlzələ olub, Azərbaycanda 3-4 bal gücündə hiss edilib
10:50 | TRAMP YENƏ MOSKVANI HƏDƏLƏDİ - "Rusiya üçün pis olacaq..."
10:45 | "Azərbaycan torpağında bir nəfər də rus əsgəri yoxdur"- İlham Əliyev
10:40 | Qərb Ukraynaya 4-5 hərbi briqada göndərməyi müzakirə edir
10:35 | Bakı və İrəvan 2026-cı ildə Sülh Müqaviləsi imzalaya bilər
10:30 | İlham Əliyev “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına MÜSAHİBƏ VERİB - Tam MƏTN /VİDEO
00:30 | Ermənistan və Rusiya gücləndirilmiş REJİMƏ KEÇİR: Sentyabrın 1-dən...
00:27 | Ukrayna ordusuna dair dəhşətli STATİSTİKA
00:25 | “Britaniya-Azərbaycan tərəfdaşlığı ilə fəxr edirik”- Səfir Ferqus Auld
00:20 | Hökumət 18-22 yaş arası kişilər üçün qaydaları dəyişir - Ukraynada
00:15 | Makronun vəzifədən uzaqlaşdırılması üçün yeni proses başladı
00:13 | Tramp ölüm cəzasını bərpa etmək istəyir
00:10 | Azərbaycanın Ukraynaya göstərdiyi yardımın ümumi həcmi AÇIQLANDI
00:07 | Zelenski - Putin danışıqları Türkiyədə baş tuta bilər
00:05 | Azərbaycan və Suriya arasında razılaşma əldə olundu
00:00 | "İran nüvə proqramı üzrə ABŞ ilə danışıqlara hazırdır"- Abbas Əraqçi

26-08-2025

20:45 | Fantastik “ANALİZ QİYMƏTİ”, YERSİZ YOXLAMALAR...- Özbəklər AQTA-dan nə öyrənəcək?
20:40 | Minsk Qrupunun sentyabrın 1-də LƏĞV EDİLMƏSİ gözlənilir
20:35 | MDB oyunlarında 10 ölkənin iştirakı təsdiqlənib - RƏSMİ
20:30 | İki ölkənin sərhədinə 15 min əsgər yerləşdiriləcək
20:25 | "Hazırkı vəziyyətdə iki dövlətli həll yolu mümkün deyil"- İsrail səfiri
20:20 | MOSKVADAKI azərbaycanlıların NƏZƏRİNƏ! - HƏR ADDIMLARI İZLƏNƏCƏK
20:00 | Ali məktəblərə qəbul üzrə iki mindən çox plan yeri boş qalıb
18:50 | Rusiya Donetskə zərbə endirib - 150-yə yaxın şəxs şaxtada qalıb
18:45 | ABŞ-a səyahət bahalaşır: Vizaya əlavə 250 dollar rüsum gəlir
17:45 | Kartdan pul çıxdı, nə taksi var, nə sürücü...- “Bolt”dan şikayət yağır /VİDEO
17:40 | AZƏRBAYCANDA MÜƏLLİMLƏRİN SAYI GETDİKCƏ AZALIR - Səbəb nədir?
17:30 | Bakıda gizli FAHİŞƏLİK ŞƏBƏKƏSİ - Özlərini belə "SATIRLAR" /FOTO
16:30 | Bələdiyyələr mənzillərə borc bildirişləri göndərir - Əmlak vergisi hansı quruma ödənilməlidir?
16:20 | Hansı universitetlər təhsil haqlarını əvvəlcədən tələb edir?- AÇIQLAMA
14:15 | İsrail MN: Hermon dağının işğalını davam etdirəcəyik
14:00 | ZELENSKİNİ ƏVƏZLƏYƏ BİLƏCƏK ƏSAS FİQUR... General ZALUJNI -“The Guardian”ın ŞƏRHİ
13:45 | Dünyanın hansı ölkələrində dəniz suyu içirlər? - Araşdırma
13:41 | Bakıda orta aylıq əməkhaqqı 11 manat azalıb - Paytaxtda ən çox və ən az qazanan kimlərdir?
13:30 | “Nüvə bombası düzəltmək istəyirdik, amma...”- İranlı deputatın açıqlaması Trampı hərəkətə gətirib /VİDEO
13:23 | "Norveç Ukraynadakı münaqişənin alovuna yanacaq qatır"- Rusiya səfirliyi
13:00 | SON 80 İLDƏ 2 MİNDƏN ŞOX NÜVƏ SİLAHI PARTLADILIB - TƏSİRLƏRİ HƏLƏ DƏ DÜNYADA QALIR
12:50 | Ərdoğanın meydan oxuyan bəyanatının ÜNVANI BƏLLİDİR: Yolun sonu gəldi!
12:45 | Sərhəddə güllələnən erməni hərbçiyə cinayət işi açıldı - SƏBƏB
12:40 | Hansı universitetlərdə əlavə təqaüdlər verilir?- SİYAHI
12:35 | Trampdan Qəzza bəyanatı: 2-3 həftə ərzində yaxşı xəbərlər olacaq
12:25 | ÖDƏNİŞLİ İXTİSASLARDA TƏLƏBƏLƏR NƏ EDƏCƏK?- "Kreditlərin əhatə dairəsi geniş olmalıdır..."
12:15 | Ötən il övladlığa götürülən uşaqların sayı açıqlanıb
12:00 | Bu tələbələrə Prezident təqaüdü - ayda 350 manat veriləcək
11:55 | Orduda polkovnik da daxil olmaqla 35 HƏRBÇİ BİR-BİRİNİ GÜLLƏLƏDİ
11:44 | Azərbaycanda elmi tədqiqatçıların sayı məlum olub
11:35 | DÜNYANI YAXIN 5 İLDƏ GÖZLƏYƏN 5 BÖYÜK MÜNAQİŞƏ - Cənubi Qafqazın adı keçmir, amma...
11:30 | Ukrayna artıq Pentaqondan icazə istəmir: Rusiyanı bu raketlərlə vurur
11:22 | ABŞ Prezidenti indi də KXDR lideri ilə görüşmək istəyir
11:17 | RUSİYA İsrailə İran əleyhinə MƏLUMAT ÖTÜRÜB - ŞOK İDDİA
11:10 | Ursula fon Der Leyen Almaniya prezidentliyinə namizəd olacaq
11:05 | AZƏRBAYCANIN BAŞ KONSULLARI KİMLƏRDİR - SİYAHI
11:00 | Ərdoğandan Zəngəzurla bağlı MÜHÜM MESAJ
10:55 | Ötən həftə döyüşlərdə 7000-dən çox əsgər ölüb - TRAMP
10:53 | Elmlər Akademiyasının prezidenti İsa Həbibbəylinin qızı işdən çıxarıldı
10:45 | Pensiya yaşına çatıb PENSİYA ALA BİLMƏYƏNLƏRİN SAYI 166 MİNİ KEÇDİ

25-08-2025

19:30 | Rusiya Baş prokuroru istefa verir - Ali Məhkəməyə sədrlik etmək istəyir
19:15 | TRIPP-lə TRAMP İRANA ZƏRBƏ VURDU - “Fox News”-un ŞƏRHİ
19:05 | “İlham, siz böyük lidersiniz”- Tramp Prezidentə hədiyyə göndərdi - FOTO
19:00 | Növbəti üç gündə Bakı və bölgələrdə külək güclənəcək - XƏBƏRDARLIQ
18:55 | Rəqsanənin ərinə də cinayət işi açıldı - Ölkədən çıxa bilməz /FOTO
16:05 | Quş qripi TƏHLÜKƏSİ - Bu ölkələrdən idxal MƏHDUDLAŞDIRILDI
16:00 | ALİ MƏKTƏBLƏRƏ BUİLKİ KEÇİD BALLARI AÇIQLANDI - Linklər
15:45 | Putin və Pezeşkian Cənubi Qafqazı MÜZAKİRƏ EDİB
15:40 | Şahin Şıxlinski AĞIR DURUMDA - Hər an ölüm təhlükəsi var
15:35 | Əhməd əş-Şara BMT Baş Assambleyasında çıxış edəcək
15:30 | Rusiya ordusu Ukraynada daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
15:25 | “Avropa liderləri TRAMPA YALTAQLIQ ETMƏYİ SEÇDİLƏR”- Financal Times
15:15 | Norveç Ukraynaya 8,45 milyard dollar ayıracaq - Yonas Qar Stere
15:10 | İlkin Süleymanovun kassasiya şikayəti üzrə məhkəmənin vaxtı bilinib
13:15 | Rayonlarda ətin qiyməti qalxıb...- Bakıda da qiymətlər yenidən arta bilər
13:10 | Rus ordusunun son sutkadakı itkiləri açıqlanıb - SİYAHI
13:00 | Trampın valideynləri - ABŞ lideri: “ANAM cənnətdədir, ATAM haqda isə... BUNA ƏMİN DEYİLƏM"- FOTOLAR
12:50 | Universitetlərdə 3 mindən artıq boş yer qalıb - TARİX AÇIQLANDI
12:45 | Türkiyə hərbi kontingent göndərilməsi barədə hələ QƏRAR VERMƏYİB
12:40 | TAKSİ sürücüsü olmaq istəyənlər İMTAHAN VERƏCƏK - RƏSMİ
12:35 | Viza prosedurları sadələşdirilir - SƏRƏNCAM
12:30 | TÜRKİYƏ UKRAYNAYA QOŞUN GÖNDƏRƏCƏK? - Rusiya narahatdır
12:25 | Ötən il Azərbaycanda qarayaraya yoluxanların sayı artıb
12:20 | ABŞ-dan gözlənilməz HƏMLƏ – NATO qüvvələri Rusiya ilə sərhəddə TOPLANDI
12:15 | İlham Əliyev Böyük Britaniyanın dövlət nazirini qəbul edib
12:00 | “Sədərək” ticarət mərkəzindən yanğınla bağlı AÇIQLAMA

Davamı

Adil Qeybulla: “Korona ilə vidalaşırdıq, bir səhv hər şeyi dəyişdi...” - Müsahibə

Xəbər xətti