Adil Qeybulla: » Press-fakt.az ictimai-siyasi onlayn qəzet

Adil Qeybulla: “Korona ilə vidalaşırdıq, bir səhv hər şeyi dəyişdi...” - Müsahibə

Tarix: 12-06-2020, 09:13

Ölkədə koronavirusla mübarizə tədbirləri davam edir. Bununla belə, son aylar yoluxmaların sayında artım müşahidə edilir. Qarşıdakı günlərdə bizi nə gözləyir? Qəbul edilən qərarlar nə dərəcədə effektli olacaq?
Mövzu ilə bağlı tibb professoru Adil Qeybulla teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Globall.az aktuallığını nəzərə alıb həmin müsahibəni öz oxucularına təqdim edir.

- Ötən gün TƏBİB İdarə Heyətinin sədri Ramin Bayaramlı xəstəliyə yoluxmanın gənclər arasında artdığını açıqladı və bildirdi ki, ağırlaşma halları gənclərdə daha çoxdur. Bunun səbəbi nədir?

- Yoluxma zamanı müəyyən edilib ki, bədənə virus yükü nə qədər çox düşərsə, xəstəlik o qədər ağır keçir. Bunu həkimlərin çox ağır xəstələnməsi də sübut edir. Bu günə qədər dörd həkimimizi itirmişik. Həkim və tibb işçiləri xəstələniblər, belələrinin say 600-ü keçib. Onların arasında ailəvi xəstələnənlər də var. Bu onu göstərir ki, xəstə ilə daha çox ünsiyyətdə olan, daha çox virus yükü götürənlər xəstəliyi daha ağır keçirirlər.

Ümumi statistika COVID-19 test nəticələrinin pozitiv olması ilə bağlıdır. Xəstəliyi klinik formada ağır keçirənlər daha çox doza alanlardır. Bu baxımdan gənclər arasında yoluxmanın artması onların sosial məsafə gözləməmələri, maskadan istifadə eləməmələri, karantin qaydalarına riayət etməkdən boyun qaçırmaları ilə bağlıdır. Çünki karantin rejimi yumşaldıqdan sonra Bakı bulvarında, parklarda insanların, xüsusilə gənclərin aşırı sərbəst davranışlarına şahid olduq. Çox yaxın məsafədə ünsiyyət xəstəliyin artmasına gətirib çıxardı.

Adətən, xəstəliyi yüngül formada keçirən adam heç özü də bilmir ki, xəstədir. Virus daşıyıcısı kimi başqa xeyli adamı yoluxdura bilər. Ən təhlükəli xəstələr də bunlardır.

- Asimptomatik xəstələrin evdə müalicəsi üçün qərar qəbul olunacağı bildirildi. Sizcə, bu, nə dərəcə effektli olacaq?

- Bu xəstələrin evdə müalicə prosesini dünyada da müşahidə etdik. İtaliya, İspaniya təcrübəsində gördük ki, xəstəxanalarda yer olmayanda onları evə göndərirlər. Bizdə hələlik onları yerləşdirməyə yer var. Yəqin ki, xəstə sayı artsa, bizdə də anoloji vəziyyət yaransa, uyğun addım atıla bilərlər.

Amma bizdə yoluxma sayı niyə bu səviyyədə artmalı idi ki, belə vəziyyət yaransın?! İnsanlar karantin rejimi yumşaldıqdan sonra qətiyyən qaydalara riayət etmədilər. Sanki situasiyanı iqnor etmiş kimi davarandılar. Artıq bunun nəticələrini görməyə başlamışıq.

- Hava isinəndə virusun yox olacağı barədə proqnozlar verilirdi. Amma indi ən isti rayonlarda da sərt karantin tətbiq olunur...

- Havanın isinməsinin, günəş şüalarının virusa öldürücü təsiri var. Virus əgər bir səthə düşərsə, günəş şüaları altında uzun müddət tab gətirə bilməz. Amma virus bayırda artıb-çoxalmır, insan orqanizmində çoxalır.

Əgər insanlar bir-biri ilə çox yaxın məsafədə təmasdadırlarsa, sosial məsafə gözləmirlərsə, virusa isti-soyuğun nə aidiyyəti var? Bir insandan digərinə keçir və çox asanlıqla yaşayır, böyük yoluxma potensialı ilə öz mövcudluğunu saxlayır.

- Hamilə qadınların virusa yoluxması halları da artır. Bu, döl üçün hansı təhlükələr yarada bilər?

- Hamilə qadınların arasında yoluxma faktları var. Məlumata görə, COVID-19-a yoluxanlar arasında 20 yaşlı hamilə qadın da var. Bu onun göstəricisidir ki, ailəvi yoluxmalar artıb. Bu, insanların evdə daha çox təmasda olması ilə əlaqədardır.

Evdə bir nəfər xəstələnirsə, sosial məsafə gözləmək, maskada gəzmək real deyil. Bu baxımdan çox vaxt insanlar bir-birini təcrid etmirlər. Çünki əgər bayırda özünü belə aparırsa, evdə necə aparacaq?

Bu baxımdan təəssüf ki, ailəvi yoluxmalar daha çoxdur. Amma hamilələrin yoluxması çox narahatvericidir. Əslində burada uşağın həyatı təhlükədədir. Hamiləlikdə orqanizm ekstremal vəziyyətdə çalışır, istənilən müddətdə hamiləliyin pozulması gündəmə gələ bilər.

Yoluxma zamanı müəyyən edilib ki, virus nə qədər çox mutasiyaya uğrasa, o qədər çox ağır keçirir.

- Virus Qafqaz regonunda özünü necə göstərir? Vəziyyət necədir, fərqlər nəylə izah olunur?

- Qafqaz ölkələrindən Gürcüstanda vəziyyət Azərbaycanla müqayisədə daha yaxşıdır. Koronavirusla mübarizədə tədbirlər düzgün formada aparıldı. Bununla yanaşı, gürcülər də vətəndaş olaraq karantin qaydalarına riayət edirlər. Bu da təbii ki, nəticəyə təsir etdi.

- Gürcüstanla müqayisə apardınız, Azərbaycanda yoluxmalarda statistika niyə kəskin şəkildə artdı?

- SMS icazələrin tətbiq olunduğu müddətdə insanlar bir-birinin evinə qonaq getdilər, kütləvi məclislər təşkil etdilər, yaxından təmasda oldular.

Nəzərə alsaq ki, hər yerə nəzarət etmək mümkün deyil, həyətlərə polis daxil olmurdu. Ardınca karantin qaydaları yumşaldıqdan sonra hər kəs küçələrə axışdı. Fəvvarələr meydanı, bulvarda nadir hallarda insanların maska taxdığını görürdük. Gənclər qucaqlaşaraq görüşür, hamının infeksiyanın varlığını inkar etməsi nəticədə böyük yoluxmalara səbəb oldu.

Biz artıq yaxın 10 gündə bunun nəticələrini daha aydın görəcəyik. Yoluxma sayı artacaq, ölüm halları daha çox olacaq. İnsanlara davranışlarının düzgün olmadığını dedikdə isə sosial şəbəkələrdəki reaksiyalarından, münasibətindən hiss olunur ki, onlar bu situasiyaya əhəmiyyət vermirlər. Bu da məsuliyyətsizlikdir.
Məsuliyyətsizlik isə ayrı-ayrı insanların taleyi deməkdir. Düşünmək lazımdır ki, ön cəbhədə həkimlər bununla məşğuldur. Süni tənəffüs aparatına qoşulan xəstələrin tez-tez ciyərləri təmizlənir. Həkimlər yaxın məsafədən həyatlarını riskə qoyaraq çalışırlar.

Bu gün 300-dən artıq yoluxma rəqəmlərini görməyimiz məsuliyyətsizliyin nəticəsidir. Situasiyanı başa düşərək qaydalara riayət olunan ölkələrdə epidemioloji vəziyyət daha yaxşıdır. Saymazlıq olan ölkələrdə isə itkilər artır, böyük problemlər yaşanır.

- Azərbaycanda virusun zəifləyib tamamilə yox olması nə zamana proqnozlaşdırılır? Yeni dalğa olacaqsa, fərq nədə olacaq?

- Bir prosesin başa çatıb, suporadik vəziyyət alıb, müəyyən fasilədən sonra alovlanması yeni dalğa deməkdir. İnsanlar yoluxmanın azalma dövründə qaydaları pozduqları üçün xəstəlik yenidən alovlandı. Əslində mən bunu yeni dalğa yox, reinfeksiya hesab edirəm. Biz əgər karantin qaydalarına riayət etsəydik, proses pis getmirdi. Biz xəstəliklə tamamilə vidalaşmaq üzrə idik.

Bəzi ölkələrdəki kimi azalan xətt üzrə gedib, yoxa çıxmalı idi. Amma təəssüflər olsun ki, insanlar bunu gözləmədilər, bu səbəblə kollektiv yoluxmaya getdik. Bu gün Abşeron yarımadasında 60-70 faiz insan infeksiyaya yoluxmuş vəziyyətdədir. Onlar arasında gənclər üstünlük təşkil edir.

Oxunub: 1 662

Xəbəri paylaş Paylaş:

Xəbər xətti

13-10-2025

00:30 | MKİ-nin 35 İLLİK SİRRİ: 97 HƏRF NƏYİ BİLDİRİR?- İlk üç hissə açıldı, yeni detallar üzə çıxdı
00:25 | Göydəki nəhəng: Dünyanın ən böyük hərbi təyyarəsi hazırlanacaq
00:25 | İsrail 2023-cü ildən Qəzzadakı əsgər itkilərinin sayını açıqlayıb
00:22 | Bu şəxslərin ölüm riski yüksəkdir - XƏBƏRDARLIQ
00:20 | Azərbaycanda 16 yaşlı qız ana oldu - Atanın harda olduğu bilinmir
00:15 | RƏSUL QULİYEVİN AİLƏSİ BAKIYA GƏLDİ - 30 ildən sonra /FOTOLAR
00:10 | İran Misirdə keçiriləcək "Sülh Sammiti"nə GETMƏDİ
00:07 | Axtarışda olan təhlükəli cinayətkar Bakı aeroportunda TUTULDU
00:05 | İsraildə Trampı Baş nazir və Prezident qarşılayacaq - “Times of Israel”
00:00 | Фейк, который не успели спрятать. «Истерики древнего мира»

12-10-2025

18:45 | İlham Əliyev Sülh Sammitində iştirak üçün Misirə getdi - FOTO
18:40 | Gərginlik artır: Çin ABŞ-a elə bir sarsıdıcı zərbə hazırlayır ki...
18:15 | Xəstə heyvanların əti Bakıya gətirilir?- AQTA-dan istehlakçılara TÖVSİYƏ
18:00 | DURAND XƏTTİ - CƏNUBİ ASİYAYA YERLƏŞDİRİLMİŞ "BOMBA"- Pakistan-Əfqanıstan qarşıdurmasına analitik baxış
17:45 | İranın mineral suyunu içənlər öldü, OMAN və BƏƏ qadağalar qoydu
17:40 | Telefona üç gün baxmayanda görün nələr olur - İlginc araşdırma
17:20 | Əfqanıstanla Pakistan sərhədində AĞIR DÖYÜŞLƏR BAŞLAYIB
17:15 | Rusiya sualtı qayığı Fransa sahillərində - NATO-dan açıqlama
17:10 | 38 ZAVODDAN 21-i “VURULUB”...- Rusiyanın 57 regionunda yanacaq qıtlığı yaranıb
17:00 | Əfqanıstanla toqquşmada Pakistan neçə hərbçisini İTİRİB? - RƏSMİ AÇIQLAMA
16:35 | Çəkməşəkilli İtaliya: bildiklərimiz və bimədiklərimiz - Maraqlı faktlar
16:00 | Şərurlu İsfəndiyardan RƏZİL ADDIM: “Gizli çəkiliş edib...”- VİDEO
15:55 | İlham Əliyev İspaniya Kralını təbrik etdi
15:45 | AZƏRBAYCANDA NİYƏ MİYONÇULARIN RƏSMİ SİYAHISI YOXDUR? - Ekspertdən ritorik sual
15:40 | "Taliban"dan fərqli olaraq, müki əhalini hədəfə almırıq"- Pakistan XİN
15:30 | Misirdə keçiriləcək "Sülh Sammiti"nə 20 ölkənin lideri qatılacaq
15:20 | Bəzi rayonlarda heyvanlar arasında yayılan xəstəlik nədir?- VİDEO
15:15 | Bəhram Rəcəbzadədən gözlənilməz qərar - "Böyük haqsızlıq oldu"
15:00 | İCRA BAŞÇISI Elşad Həsənovun ŞÜBHƏLİ "BİRMƏNBƏ METODU": 19,7 milyonluq üç müqavilənin izi ilə...
14:35 | Kürdlər və Dəməşq neft sazişi bağladı
14:30 | Dünyanın ən gözəl paytaxtı açıqlandı - Paris, Afina və Lissabon yox...
14:25 | "Ölkəmizin təhlükəsizliyini qorumaqda qərarlıyıq"- Pakistan Prezidenti
14:00 | "Rusiyada vurulacaq hədəfləri ABŞ müəyyən edir"- "Financial Times"
13:55 | Dünyada 1 SAATA ƏN ÇOX UŞAQ DOĞULAN ÖLKƏLƏR - XƏRİTƏ /SİYAHI
13:45 | Yasamal MKTB-də maliyyə problemi: 2 MİLYONLUQ BORC NİYƏ ÖDƏNİLMİR?
13:35 | HAMAS və İsrail girovları azad edəcək - 2000-ə qədər fələstinli məhbus...
13:30 | SABAHIN HAVASI: Dolu düşəcək, sulu qar yağacaq
13:20 | Dünya Çempionatı-2026: Bu gün daha 8 oyun var
13:15 | Sadıqov büdcədən 30 MİLYARD MƏNİMSƏYİB? - YENİ DETALLAR
13:10 | Maskn beyin çipi üçün minlərlə insan növbəyə durub - Hansı avantajları var?
13:05 | Rus ordusunun son sutkadakı itkiləri açıqlanıb - SİYAHI
13:00 | Kamerun Prezidenti 100 yaşına qədər ölkəni idarə etmək niyyətindədir
12:55 | İran Aİ-3 ilə danışıqlar aparmaq niyyətində deyil - Abbas Əraqçi
12:50 | DÇ-2026: Türkiyə Bolqarıstanı, Norveç isə İsraili darmadağın etdi - NƏTİCƏLƏR
12:45 | Əfqanıstanla Pakistan arasında şiddətli döyüşlər dayandırılıb
12:40 | Bu məhsullar kəskin bahalaşacaq - YENİ RÜSUMLAR
12:35 | "Qarabağ" dünya reytinqində irəlilədi
12:30 | ABŞ-dan Azərbaycana tarixi dəvət

11-10-2025

21:15 | BAKIYA GƏTİRİLƏN ƏTLƏR TƏHLÜKƏLİDİR? - ARAŞDIRMA
21:10 | Bəşər Əsədin Rusiyada dəbdəbəli həyatı: Evdən çıxmır, geymer olub
21:05 | Nikahdankənar doğulanların sayı niyə çoxdur?- Dövlət Komitəsindən məsələyə REAKSİYA -VİDEO
15:30 | Sürücülük hüququ olmadan avtomobil idarə edən şəxs qəza törətdi - Ölən və yaralananlar var
15:25 | Tələbə qızları fahişəliyə cəlb edən tiktoker Mahirəyə HÖKM OXUNDU - VƏ... 2 İL HƏBS TƏXİRƏ SALINDI
13:30 | Keçmiş MTN GENERALI AZADLIQDA - Akademiyaya qəbul, orduda vəzifəyə təyinat... və...PUL
13:25 | “The New York Times” Pentaqonun yeni media siyasətinə əməl etməkdən imtina edib
13:20 | Qəbələ RLS-in söküntüsündə son mərhələ - Təhlükəli maddələrin aqibəti necə olacaq?
13:15 | Elektron siqaret çəkənlər təhlükə qarşısında - Yeni araşdırma şok yaratdı
13:10 | Azərbaycan neftinin qiyməti 66 dollara düşdü
13:05 | AEROPORTDA taksi dəyişikliyindən sonrakı XAOTİK VƏZİYYƏT - VİDEO
12:45 | Kim Çen In Dmitri Medvedevi qəbul edib
12:40 | Rusiyada tanınmış şəxslər agent elan edildi - Ədliyyə Nazirliyinin “qara siyahısı” böyüyür
12:35 | Prezident Sevil Əliyevanı təltif etdi - SƏRƏNCAM
12:30 | Откуда есть пошла «Великая Армения»?
12:15 | Всё путём, ара! «Истерики древнего мира»
12:00 | Жан Шарден: никаких следов древности в Ереване нет - Филипп Экозьянц
11:55 | ЕСЛИ АРМЯНИН НЕ ЛЖЕТ, ЗНАЧИТ, ПЕРЕД ВАМИ НЕ АРМЯНИН
11:50 | "Армения приняла христианство в IV веке"- Это не более, чем красивые слова, приятные для армянского уха
11:45 | АНТИЧНЫЕ АВТОРЫ РАЗОБЛАЧАЮТ АРМЯНСКИЕ МИФЫ - ФОТО
11:33 | Армянский терроризм в газетных архивах США - Часть 23
11:15 | АРМЯНСКАЯ ПЕРИОДИЧЕСКАЯ БОЛЕЗНЬ
11:10 | Армянские фальсификаторы сами разоблачили свое присвоение древней Урарту
11:00 | HAMAS Qəzza zolağına xarici nəzarət ideyasını qəbul etmir
10:55 | Ermənistanın Gəncədə törətdiyi növbəti terrordan 5 il ötür
10:50 | Rəsul Quliyev, Hacı Qalib və Qod Nisanov QALMAQALI - 5 milyonluq savaş
10:45 | KXDR "ən güclü nüvə silahı"nı nümayiş etdirib
10:40 | İsrail Qəzzada yenidən müharibəyə başlaya bilər - Fidan
00:25 | Nazir Gəncə Regional İdarəsinin rəisini işdən çıxardı - FOTO
00:20 | İsrailin saxladığı fəallar Türkiyəyə gətirildi - FOTO
00:15 | KOD ADI “MAMONİYA”: Adnan Əhmədzadə haqqında ŞOK FAKTLAR
00:10 | Putindən Azərbaycanla bağlı qəribə sözlər: "Hər yerdə rus dilində danışırlar..."
00:05 | “Kənd adamlarıdır, istəsəm, evləri 15 ilə də verə bilərəm”- “Şərurlu” İsfəndiyar /VİDEO
00:03 | Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan hərbçiləri Qarsda birgə təlim keçəcək
00:00 | Tramp bu ölkəni işğal etməklə hədələdi: Regionda hazırlıq başladı

10-10-2025

22:45 | Bakıda polisə silahlı müqavimət göstərən şəxs zərərsizləşdirildi - DİN-in MƏLUMATI
22:40 | Prezident Tacikistana işgüzar səfəri ilə bağlı videoçarx paylaşıb - VİDEO
22:35 | Qalmaqallı məktəb direktoru işdən azad edildi
18:00 | Çində rekord TIXAC: MİLYARDLARLA AVTOMOBİL...- FOTO/VİDEO
17:50 | Atəşkəsdən sonra fələstinlilər Qəzzaya qayıdır - VİDEO
17:40 | “QƏRB SANKSİYALARI Tehran-Bakı münasibətlərinə TƏSİR ETMƏYƏCƏK”- “Ermənistan rəsmiləri bizi əmin edib ki..."/Səfirlə MÜSAHİBƏ
17:20 | Keçmiş icra başçısı Ceyhun Cəfərovla birgə həbs edilmişdi - O da azadlığa çıxdı
17:01 | Pedaqoji Universitet 140 min manata “Hyundai” avtomobilləri alır - Tender müsabiqəsi keçirilmədən
16:55 | Prezident MDB Dövlət Başçıları Şurasının ilcasında iştirak etdi - Yenilənib /FOTOLAR
16:45 | Tanınmış jurnalist dövlət qurumları ilə 500 000 MANATLIQ müqavilə bağlayıb
16:40 | DAXİLİ QOŞUNLARA YENİ SƏLAHİYYƏTLƏR VERİLİR - Bu şəxsləri saxlaya biləcək
16:35 | “Vaqner”-də yox, Türkiyədə istirahətdə imiş...- Peskovun oğlu qalmaqala düşüb
16:30 | "Nobel Komitəsi siyasəti sülhdən üstün tutur"- Ağ Evdən Trampa sülh mükafatı verilməməsinə reaksiya
14:20 | Ötən ay Azərbaycanda ƏN ÇOX BAHALAŞAN ərzaq məhsulları - SİYAHI
14:15 | Azərbaycan millisi fransızlara qarşı - "10-0"-lıq acı məğlubiyyətin əvəzini çıxmaq...
14:00 | GENERALIN QARDAŞI OĞLU DUBAYDAKI MƏNZILLƏRINI SATIŞA ÇIXARDI - Zeynalovlar bahalı şəhərləri “fəth edir” /FOTOLAR
13:55 | ABŞ-dan diqqət çəkən addım: İsrailə yüzlərlə əsgər göndərir

Davamı

Adil Qeybulla: “Korona ilə vidalaşırdıq, bir səhv hər şeyi dəyişdi...” - Müsahibə

Xəbər xətti