Press-fakt.az xəbər verir ki, bu barədə "science.mail.ru" nəşri yazıb.

 

Məlumatda deyilir ki, Stanford Universitetindən olan alimlər sübut edir ki, əslində orqanizmin "bioloji yaşı", xüsusən də beynin yaşı ömrün nə qədər davam edəcəyini proqnozlaşdırmaqda əsas meyardır.

 

 

 

Xronoloji yaş, yəni insanın doğum tarixindən keçən illər orqanizmin gerçək vəziyyətini tam əks etdirmir. Bioloji yaş isə orqan və sistemlərin nə qədər sağlam və funksional olduğunu göstərən göstəricidir.

 

Bu yaş orqanizmin morfoloji (quruluş baxımından) və fizioloji (funksional baxımından) yetkinliyini əks etdirir. Yəni iki eyni yaşlı insanın biri bioloji olaraq "cavan", digəri isə "qoca" ola bilər.

 

Stanford Universitetində nevrologiya professoru Toni Uiss-Korayın rəhbərliyi altında aparılan yeni bir tədqiqat bu fərqi üzə çıxararaq tibbi yanaşmaları dəyişdirməyə namizəddir.

 

 

 

Tədqiqatçılar qan zülallarını təhlil edərək 11 fərqli orqanın bioloji yaşını müəyyənləşdirən süni intellekt əsaslı bir alqoritm hazırlayıb. Bu işdə Böyük Britaniyanın "UK Biobank" adlı bioloji məlumat bazasından istifadə olunub. 40-70 yaş arasında olan 44 min insanın qanında 3 minə yaxın zülal analiz edilib. Bu yanaşma hər bir insanın orqanlarının - ürək, ağciyər, qaraciyər, böyrəklər və əlbəttə ki, beynin hansı yaşda olduğunu göstərməyə imkan verib.

 

Nəticələr göstərib ki, insanların təxminən üçdə birində hansısa orqan onların ümumi yaşından əhəmiyyətli dərəcədə "cavan" və ya "qoca" olub. Xüsusilə beynin yaşı kritik əhəmiyyət daşıyır: əgər beynin bioloji yaşı normadan yüksəkdirsə, növbəti 15 ildə ölüm riski 182 faiz artır. Əksinə, "gənc" beyin bu riski 40 faiz azaldır.

 

 

Bu yanaşma həm də gələcəkdə hansı xəstəliklərin yaranacağını öncədən proqnozlaşdırmaq imkanı verir. "Yaşlı" beyin Altsheymer xəstəliyinə tutulma riskini 3,1 dəfə artırır, halbuki "gənc" beyin bu riski dörd dəfə azaldır. Oxşar meyllər ürək-damar, tənəffüs və digər həyati sistemlər üçün də müşahidə olunub.

 

 

Professor Uiss-Korayın fikrincə, bu kəşf gələcəkdə tibbin əsas prinsiplərini dəyişəcək. Artıq həkimlər yalnız xəstəliklər ortaya çıxdıqdan sonra onları müalicə etməyə çalışmayacaq, həm də zəif nöqtələri öncədən aşkarlayaraq xəstəliyin qarşısını alacaqlar. Gözləntilərə görə, bu qan testi növbəti 2-3 il ərzində klinikalarda istifadəyə veriləcək.

 

 

Əgər insan orqanizmi bir orkestrdirsə, beyin onun dirijorudur. Onun bioloji yaşı yalnız əqli fəaliyyətin deyil, bütün orqan sistemlərinin "ritmini" müəyyənləşdirir. Və indi biz daha aydın bilirik ki, beyin yaşlananda təkcə yaddaş deyil, həyatın özü də qısalır. Yeni elmi texnologiyalar isə bu prosesi dayandırmağa real ümid verir.