“Reuters” Kremlə yaxın üç mənbəyə istinadən yazır ki, Vladimir Putin hərbçilərin cəbhədən kütləvi şəkildə geri qayıtmasından qorxur, çünki bu, cəmiyyətin və onun yaratdığı siyasi sistemin sabitliyini poza biləcək potensial risk daşıyır. Agentliyin həmsöhbətlərindən birinin sözlərinə görə, Rusiya hakimiyyətinin məqsədi Əfqanıstandan əsgərlərin qayıtmasının mütəşəkkil cinayətkarlığın artmasına töhfə verdiyi 1990-cı illərin təkrarlanmasının qarşısını almaqdır.

“Reuters” qeyd edir ki, Ukraynadan qayıdan rus əsgərləri müharibə veteranlarına indiki ödənişlərə yaxın miqyasda belə gəlir əldə edə bilməyəcəklər ki, bu da onların arasında kütləvi narazılıq yaradacaq. 

Agentliyin həmsöhbətlərindən biri əlavə edib ki, Kreml Putinin göstərişi ilə müharibə veteranları ilə bağlı yarana biləcək problemləri həll etməyə çalışır.

Bu səylərin bir hissəsi kimi keçmiş hərbçilərə ötən il regional seçkilərdə iştiraka köməklik göstərilib və gələn il Dövlət Dumasına keçiriləcək seçkilərdə iştirak etmək üçün onlara köməklik göstəriləcək. Eyni zamanda Moskvada başqa təkliflər də səslənir. Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafı və İnsan Hüquqları üzrə Prezident Şurasının üzvü Sergey Karaqanov Sibirin inkişafına veteranların göndərilməsini təklif edib.

2025-ci ilin əvvəlinə olan məlumata görə, müharibədə 1,5 milyondan çox rusiyalı kişi və qadın iştirak edib. “7*7” nəşri yazır ki, artıq üç il ərzində Rusiyada 300-ə yaxın adam keçmiş hərbçilərin əli ilə həyatını itirib. “Verstka” bir il əvvəl hesablamışdı ki, 500-ə yaxın dinc sakin cəbhədən evə qayıdanların qurbanı olub.

Z-icma tədqiqatçısı İvan Filippov deyir ki, Rusiya miqyasını indi proqnozlaşdıra bilməyəcəyimiz problemlərlə üzləşəcək: “Biz qondarma "SVO" veteranlarının əvvəlki müharibələrin veteranlarından nə ilə fərqlənəcəklərindən danışa bilərik. Birincisi, məhbuslar cəbhədən qayıdacaqlar, o cümlədən ağır cinayətlərdə, quldurluqda, zorlamada, qətllərdə məhkum olunmuşlar. Bu, əvvəllər heç vaxt olmamışdı. İkincisi, dron operatorları cəbhədən qayıdacaq. Ənənəvi olaraq, snayperlər həmişə ən dəhşətli hesab edilmişdir, çünki snayper öz qurbanını üzündə görür. Müharibədə ən çox ölümə səbəb olan insanlar, yəni bomba atan pilotlar və ya atəş açan artilleriyaçılar vurduqları zərbələrin nəticəsini görmürlər. Amma indi biz bu amillərin birləşməsini görürük. Dron operatoru hər dəfə qurbanlarının necə öldüyünü ətraflı şəkildə görən kütləvi qatildir.

Üçüncü məsələ. Bəziləri fəal hərbi qulluqçular olan bir neçə müəllif yazır ki, cəbhədə narkotik epidemiyası başlayıb. Səfərbər edilmiş əsgərlərdən danışırıqsa, insanlar üçüncü ildir vuruşurlar. İnsan orqanizmi buna uyğunlaşmamışdır. Şiddətli narkomaniya, ağır alkoqol asılılığı olan insanlar geri qayıdacaqlar”.

O, vurğulayıb ki, cəbhədən yaxşı koordinasiyalı, mütəşəkkil cinayətkar qruplar isə artıq hazırlıqlı, mütləq cəzasızlıqla öldürməyə, qarət etməyə öyrəşmiş, bu və ya digər şəkildə artıq hakimiyyət şaqulisinə inteqrasiya olunmuş şəkildə qayıdacaqlar. Narkotik epidemiyasından danışanda dərmanlar havadan çıxmır. Orada artıq hazırlanmış mafioz qruplar var, onlar narkotik satmağı və s. yaxşı bilirlər.

– Müharibədən qayıdanlar arasında “ədalətsizlik duyğusu”ndan yazırsınız. Döyüşdülər, kimsə “evdə oturdu”. Bu nəyə gətirib çıxara bilər?

- Bu, hər müharibədən sonra belə olan klassik “səni ora biz göndərməmişik”dir. Əfqanıstandan sonra, Çeçenistandan sonra belə oldu. Bu halda qorxuram, daha kəskin olacaq. Müharibənin ilk günlərindən başlayaraq çoxlu sayda Z-mətnlərinin əsas mövzusu rus cəmiyyətinin rus əsgərinin qondarma şücaətinə tam biganəliyidir. Və bu mətnlərin hər birində “sizin üçün ölürdük, sizin üçün dostlarımızı dəfn edirik, siz isə bizə vecinə almazsınız” hissi var. Biz bıçaqlanmadan tutmuş edamlara qədər hər şeylə bitəcək minlərlə belə əhvalatdan danışırıq, çünki çoxları silahla qayıdacaq.

– Bu, Putinin siyasi sistemi üçün risk yarada bilərmi?

– Son illərin təcrübəsindən gördüyümüz kimi, insanlar tez-tez deyirlər: “Sabah hər şey dağılacaq”. Amma hər şey hələ də yerindədir. Artıq cəbhədə formalaşmış mütəşəkkil cinayətkar qruplar haqqında: Kuşçevskaya kəndini (Krasnodar diyarının şimalında, 2010-cu ildə Tsapkovski dəstəsinin üzvləri tərəfindən törədilən kütləvi qətlin baş verdiyi yer kimi tanınan kənd) xatırlayırıq. Təsəvvür edin ki, bu, bütün ölkəni əhatə edir. Bu cür dəstələrin bir kəndə yox, yüzlərlə kəndə qayıtması. Bunun nə ilə nəticələnəcəyini yalnız təxmin edə bilərik.

Əminliklə demək olar ki, müharibənin əvvəlində blitskriqdən söhbət getmədiyi məlum olanda “Rosqvardiya” və digər təhlükəsizlik qüvvələri sosial müqaviləyə bənzəyirdi. Cəbhəyə göndərilmirlər, amma cəbhədən qayıdanları evdə gözləyirlər. Hüquq-mühafizə orqanlarında xidmət edən insanlar anlayırlar ki, ilk onlara atəş açılacaq. Ona görə də buna hazırlaşacaqlar.

Press-fakt